W 2019 r. A.B. wystąpił do sądu o zmianę wyznaczonego obrońcy z urzędu. Swoją decyzję motywował tym, że prawnik pozostaje bierny w sprawie, nie odpowiada na wiadomości i A.B. stracił do niego zaufanie. Prezes sądu uznał jednak, że nie wystąpiły przesłanki, by znaleźć skarżącemu nowego mecenasa.
W uzasadnieniu podkreślono, że zgodnie z art. 81 § 1a k.p.k zaskarżenie przysługuje jedynie na orzeczenie odmawiające wyznaczenia obrońcy. Interpretację tę podzielił sąd okręgowy. W skardze konstytucyjnej pełnomocnik A.B. podkreślił, że obecne przepisy prowadzą do sytuacji, w których, nawet gdy oskarżony składa uzasadniony wniosek o wyznaczenie nowego obrońcy z urzędu, możliwa jest odmowa, a zarządzenie w tym zakresie nie podlega zaskarżeniu. Jedyną możliwością jest w takim przypadku kwestionowanie odmowy zmiany prawnika przez podniesienie zarzutu w stosunku do zarządzenia w apelacji na postawie art. 447 § 4 k.p.k. Zgodnie z nim w apelacji można podnosić zarzuty, które nie stanowiły lub nie mogły stanowić przedmiotu zażalenia. Tymczasem artykuł 42 ust. 2 konstytucji mówi, że każdy przeciwko komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony.
Zdaniem pełnomocnika A.B. zakwestinowany przepis k.p.k. może pozbawić prawa do obrony „ograniczając się tylko do iluzorycznej obrony w postaci formalnie powołanego obrońcy z urzędu”.
sygnatura akt: SK 49/20
