Trzeba umówić sędziego z prokuratorem

Na rozprawę przed sądem ma przychodzić prokurator, którzy pisał akt oskarżenia, a co za tym idzie, najlepiej zna sprawę. To jedno z głównych założeń nowej procedury karnej, która zacznie obowiązywać 1 lipca tego roku.

Żeby to było możliwe, w sądach i prokuraturach rejonowych w całym kraju musi ruszyć system, który pozwoli zgrać terminarze prokuratorów z sądową wokandą. Prokuratura Generalna, a w niej specjalny zespół, zakończyła prace nad zmianami, które mają to umożliwić. Teraz wszystko w rękach ministra sprawiedliwości, który szybko musi zmodernizować regulamin urzędowania powszechnych jednostek prokuratury.

Pomysł jest

Kilka miesięcy temu w Sądzie Rejonowym w Rudzie Śląskiej uruchomiono pilotaż, który pokazuje, że taka współpraca jest możliwa. Jak to działa? Nazywa się SOTR – System Organizacji Terminarza Rozpraw. Tworzy się terminarz prokuratora, a sędziowie układają odpowiednio wokandy.

Taki zabieg wymaga jednak przygotowania. Najpierw trzeba rozpisać wszystkich sędziów w wydziale i dni sesyjne na dwa, trzy miesiące do przodu. Wszystko po to, by mając do dyspozycji listę prokuratorów – autorów aktów oskarżenia, móc zaplanować wspólne sesje z nimi. W Rudzie Śląskiej system się sprawdził. Teraz musi zadziałać w sądach i prokuraturach rejonowych w całym kraju. Łatwo nie będzie.

Z badań przeprowadzonych przez Prokuraturę Generalną wynika, że dziś zaledwie w 9 proc. przypadków prokurator prokuratury rejonowej ma możliwość wzięcia udziału przed sądem rejonowym w rozprawie, w której kierował akt oskarżenia. To ma się zmienić. Sądy, wysyłając wokandy, będą jednak musiały nie tylko informować o dacie rozprawy, ale i określić godziny jej trwania (początek i koniec) po to, by ten sam prokurator nie miał kilku spraw o jednej godzinie u kilku sędziów.

Niektórzy prokuratorzy są sceptyczni. Mówią, że taki terminarz może zadziałać jedynie w małych jednostkach, w większych raczej się nie uda.

Tylko dla małych jednostek?

– Nie widzę żadnej różnicy – mówi „Rzeczpospolitej" Ryszard Tłuczkiewicz, prokurator Prokuratury Generalnej. Przyznaje, że wprowadzenie go we wszystkich jednostkach wymusza pewną dyscyplinę i wcześniejsze zaplanowanie rozpraw, ale jest to do zrobienia. Tym bardziej że większość sądów rejonowych (75 proc. w całym kraju) dysponuje już dziś rozbudowanym o opcję „Terminarz prokuratora" systemem.

– Zaskakujące, że na pomysł wpadła przewodnicząca Wydziału Karnego w Rudzie Śląskiej, niejako z własnej inicjatywy, bo przecież od połowy roku na salach jej sądu pojawią się nieprzygotowani do kontradyktoryjnego procesu prokuratorzy, a nie minister sprawiedliwości czy prokurator generalny – mówi „Rzeczpospolitej" pytany o opinię prokurator Jacek Skała. Dodaje, że do nowego procesu zostały niecałe cztery miesiące, a stan przygotowania do niego prokuratury jest zerowy.

– Jedynym rozsądnym rozwiązaniem ze względu na brak przygotowania nie tylko prokuratury, policji i sądów do nowego procesu, ale także po części adwokatury jest wydłużenie vacatio legis o co najmniej sześć miesięcy i skorzystanie z wiedzy praktyków takich jak przewodnicząca sądu w Rudzie Śląskiej – uważa.