Prokuratorzy krytycznie o projekcie kodeksu etyki zawodowej

Krajowa Rada Prokuratury ma już gotowy projekt zbioru zasad etyki zawodowej prokuratorów. Będzie uchwalony do końca czerwca – zapewnia „Rz" prokurator Edward Zalewski, przewodniczący Krajowej Rady Prokuratury.

Do 15 marca opinie w sprawie projektu mogą nadsyłać sami prokuratorzy.

- To dla nich są te zasady i muszą być przez środowisko akceptowane – tłumaczy prokurator Zalewski. Nie ukrywa też, że zanim projekt powstał, KRP sprawdziła, jak podobne zbiory wyglądają za granicą.

Obowiązuje wszystkich

Dziś prokuratorzy nie mają oficjalnego kodeksu etyki. Wprawdzie kilka lat temu Stowarzyszenie Prokuratorów RP taki zbiór przygotowało, ale nie jest on powszechnie obowiązujący i śledczy nie muszą się do niego stosować. Dlatego Stowarzyszenie nie neguje potrzeby pisania nowego zbioru dla wszystkich prokuratorów.

- Projekt przygotowany przez KRP wskazuje na wzorce zachowań w zawodzie. Wprawdzie zawiera on inną systematykę i formułę legislacyjną niż zbiór zasad etycznych SPRP, ale obejmuje te same wartości – ocenia Gerard Konopka ze stowarzyszenia.

Projekt to jeden z najgorętszych tematów prokuratorskiego forum. Spośród 29 paragrafów kilka budzi zastrzeżenia.

- Jeden z przepisów mówi, że w każdej sytuacji prokurator korzysta oszczędnie z konstytucyjnej wolności słowa – zauważa prokurator Małgorzata Bednarek. Jej zdaniem to nadregulacja, bo taki przepis jest już w ustawie o prokuraturze i w kodeksie cywilnym. Inny prokurator dodaje, że skoro konstytucja taką wolność gwarantuje, to w żadnym zbiorze zasad nie można jej ograniczać.

- Można korzystać „z rozwagą", ale nie oszczędnie – zauważa inny i dodaje, że taki zapis to zmiana konstytucji w odniesieniu do tej grupy zawodowej.

Z dala od mediów

Inna z krytykowanych zasad etyki mówi, że prokurator nie ubiega się o nienależne zaszczyty, nie zabiega o skupienie uwagi mediów na swojej osobie lub działalności oraz nie uprawia autoreklamy.

- Tylko gdzie ma być granica? Czy publikacja w prasie to już autoreklama – pyta uczestnik forum. Krytykuje on autorów projektu za wprowadzanie do zbioru zasad niejasnych sformułowań. – W takim kodeksie wszystko powinno być jasne: co wolno, a czego nie.

W zbiorze znalazł się też przepis, na mocy którego odpierając zarzut naruszenia zasad etyki zawodowej, prokurator nie może zasłaniać się poradą lub punktem widzenia innego prokuratora, ani poleceniem, zarządzeniem czy wytycznymi prokuratora przełożonego.

–  To nie do przyjęcia. Chyba po to są przełożeni, żeby rozmawiać też o kwestach etycznych i je rozstrzygać – ocenia jeden z prokuratorów na forum.

Wśród zasad nie mogło zabraknąć i takich, które dotyczą sfer prywatnych.

Bez poufałości

- Wykonując czynności przewidziane w ustawie, prokurator współdziała z sądem, jego prezesem, przewodniczącym wydziału, obrońcą czy funkcjonariuszami organów ścigania w duchu wzajemnego poszanowania i zrozumienia spełnianych ról – brzmi § 15 projektu. Jego pkt 2 wskazuje, że prokurator powinien unikać poufałości z nimi oraz innych sytuacji, które mogłyby nasuwać wątpliwości co do jego niezależności, obiektywizmu, bezstronności lub poczucia sprawiedliwości.

Taki zapis zdenerwował jednak środowisko.

- Trzeba będzie się rozwodzić – kwituje jeden ze śledczych. Inny pyta, czy wyjście na mecz z kolegą z sądu będzie zabronione.

W zbiorze znalazły się też przepisy, które środowisko ocenia pozytywnie. Z taką oceną spotkał się paragraf nakazujący prokuratorom powstrzymywanie się od wydawania poleceń, zarządzeń oraz wytycznych, których wykonanie naruszałoby jakąkolwiek zasadę etyki zawodowej.