Konkurencja v.s. neutralność w notariacie

Poddanie notariuszy nieograniczonej presji konkurencyjnej musi prowadzić do ograniczenia zakresu wykonywanej przez nich władzy publicznej – przekonują członek Krajowej Rady Notarialnej i notariusz

Publikacja: 21.03.2012 08:48

Marek Kolasiński

Marek Kolasiński

Foto: archiwum prywatne

Red

Notariusz jako podmiot wykonujący władzę publiczną ma obowiązek równego traktowania osób korzystających z jego usług. Zwykle  to jedna ze stron decyduje o wyborze notariusza. Równe traktowanie obu stron wymaga zatem od notariusza ignorowania tego, że jego ekonomiczny los zależy często tylko od jednej strony czynności.

Innymi słowy, w samą istotę notariatu wpisane jest założenie, że notariusz ma obowiązek podejmowania działań szkodzących jego interesom. Wywoływanie niezadowolenia klienta, od którego zależy ekonomiczna sytuacja „usługodawcy", w imię ochrony drugiej strony lub interesu publicznego, to działanie wbrew logice konkurencji. Istotą rynku jest zależność usługodawcy od kontrahentów. Nie można zatem poddać „rynku" notarialnego nieograniczonej presji konkurencyjnej i jednocześnie utrzymać neutralności notariusza.

Bezstronności nie da się, wbrew siłom rynkowym, zagwarantować metodami dyscyplinarno-administracyjnymi. Kluczowe obowiązki notariuszy opisane są jedynie w ogólnikowy sposób. Zapewnia to szeroką ochronę przed nadużyciami, których precyzyjne opisanie w aktach normatywnych jest niemożliwe.

Wywołane nadmiernie ostrą konkurencją koszty stronniczości notariuszy mogą być dramatycznie bolesne dla jednostek i w dłuższej perspektywie nie da się ich ignorować. Poddanie notariuszy nieograniczonej presji konkurencyjnej musi prowadzić do ograniczenia zakresu wykonywanej przez nich władzy publicznej. Do wstrzemięźliwości w podejmowaniu takich działań skłaniają doświadczenia ostatniego kryzysu finansowego, a zwłaszcza jego początków na zderegulowanym amerykańskim rynku nieruchomości.

Robert J. Shiller, jeden ze 100 najbardziej wpływowych ekonomistów świata i były wiceprezes Amerykańskiego Stowarzyszenia Ekonomicznego, podkreśla w swojej książce „The Subprime Solution", że przyczyną powstawania baniek spekulacyjnych jest deficyt zaufania na rynku. Postuluje on zwiększenie roli władz publicznych w obrocie nieruchomościami. Robert J. Shiller proponuje wprowadzenie do prawa Stanów Zjednoczonych notariuszy. Mieliby oni funkcjonować na zasadach podobnych do tych, które właściwe są modelowi niemieckiemu. W tym systemie prawnym notariusze nie są bezpośrednio poddani grze sił rynkowych.

Robert J. Shiller wskazuje, że przed podjęciem pochopnej decyzji o zakupie nieruchomości Amerykanie nie spotykali żadnego neutralnego podmiotu. Zauważa, że notariusze zapewniają rzeczywisty dostęp do rzetelnej porady prawnej. Ich udział w obrocie nieruchomościami utrudnia kredytodawcom kierowanie klientów do stronniczych prawników, którzy nie pouczą ich o ryzyku związanym z transakcją.

Zwiększanie presji konkurencyjnej w polskim notariacie to kierunek przeciwny do sugerowanego przez prof. Shillera. Co gorsza, w Polsce podważa się zasadę neutralności notariuszy bez zmiany ich statusu. Prowadzi to do niebezpiecznej fikcji. Państwo wprowadza obywateli w błąd – zapewnia, że mogą liczyć na bezstronność notariusza, a jednocześnie stymuluje siły rynkowe, które uniemożliwiają jej zachowanie.

Notariusz jako podmiot wykonujący władzę publiczną ma obowiązek równego traktowania osób korzystających z jego usług. Zwykle  to jedna ze stron decyduje o wyborze notariusza. Równe traktowanie obu stron wymaga zatem od notariusza ignorowania tego, że jego ekonomiczny los zależy często tylko od jednej strony czynności.

Innymi słowy, w samą istotę notariatu wpisane jest założenie, że notariusz ma obowiązek podejmowania działań szkodzących jego interesom. Wywoływanie niezadowolenia klienta, od którego zależy ekonomiczna sytuacja „usługodawcy", w imię ochrony drugiej strony lub interesu publicznego, to działanie wbrew logice konkurencji. Istotą rynku jest zależność usługodawcy od kontrahentów. Nie można zatem poddać „rynku" notarialnego nieograniczonej presji konkurencyjnej i jednocześnie utrzymać neutralności notariusza.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów