Notariusze: izba notarialna ma wpływ na powołanie

Kandydaci na notariuszy obawiają się, że proces ich powołania wydłuży się nawet do dwóch lat. Stroną w takim postępowaniu jest izba notarialna. Wczoraj siedmioosobowy skład Naczelnego Sądu Administracyjnego uznał, że przysługuje jej taki status (sygn. akt II GPS 1/14).

Sędziowie nie mieli wątpliwości, że samorząd notarialny ma własny interes prawny wynikający z jego praw i obowiązków. Ich zdaniem współuczestniczenie rady notarialnej w procesie decydowania o powołaniu czy odwołaniu notariusza nie pozbawia korporacji przymiotu strony.

Uchwała zapadła w związku z rozbieżnościami w orzecznictwie.

Wnioski z konstytucji

– Zawód notariusza należy do zawodów zaufania publicznego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 konstytucji – przypomniał Andrzej Kisielewicz, przewodniczący składu orzekającego, prezes Izby Gospodarczej NSA. Treść tego przepisu była najistotniejsza dla rozstrzygnięcia NSA.

Uczciwość kandydata

Przedstawiciele samorządu notarialnego nie kryją satysfakcji.

– Orzeczenie jest zgodne ze stanowiskiem prezentowanym przez organy samorządu notarialnego przez ponad 20 lat pomimo wątpliwości zgłaszanych co jakiś czas przez Ministerstwo Sprawiedliwości – komentuje Tomasz Janik, prezes Krajowej Rady Notarialnej. Podkreśla, że przesłanką odmowy powołania notariusza jest także dotychczasowe postępowanie kandydata, które budzi wątpliwości co do jego rzetelności, uczciwości lub przestrzegania wartości demokratycznego państwa prawnego. – To właśnie samorząd ma znacznie większy kontakt z kandydatami na notariuszy i ich środowiskiem niż ministerstwo. Udział samorządu w postępowaniu w charakterze strony jest dodatkową gwarancją właściwego stosowania tego przepisu – mówi prezes Janik.

Ministerstwo Sprawiedliwości przez kilka ostatnich lat nie traktowało samorządu notarialnego jako strony, powołując się właśnie na orzeczenia NSA. Kiedy jednak zapadły odmienne orzeczenia, resort przedłużył termin postępowania w kilkudziesięciu sprawach do 15 października.

– W związku z uchwałą NSA będziemy w ciągu najbliższych dni podejmować działania w tych sprawach związane m.in. ze stosowaniem przepisów o stronach postępowania do izb notarialnych – mówi Iwona Kujawa, dyrektor Departamentu Zawodów Prawniczych i Dostępu do Pomocy Prawnej w MS.

Młodzi prawnicy obawiają się kłopotów.

– Samorząd notarialny będzie teraz mógł podejmować działania mogące wydłużyć postępowanie o powołanie nawet o rok czy dwa. Tymczasem my już w chwili składania wniosku o powołanie musimy wykazać się lokalem na kancelarię, czyli przez cały ten czas m.in. płacić czynsz – mówi jedna z osób oczekujących na powołanie na rejenta.

Jak NSA uzasadnia uchwałę

Piecza nad wykonywaniem zawodu