Radcy krytycznie o senackiej nowelizacji ustawy o Policji

Po adwokatach swoje krytyczne stanowisko w sprawie nowelizacji ustawy o Policji przedstawili radcowie prawni.

Publikacja: 30.07.2015 13:24

Radcy krytycznie o senackiej nowelizacji ustawy o Policji

Foto: 123RF

Chodzi o przygotowany przez senatorów projekt nowelizacji ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. Ma on dostosować system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 lipca 2014 r. (sygn. akt K 23/11).

Przypomnijmy, iż równo rok temu TK orzekł, iż zasady dostępu służb specjalnych do billingów obywateli oraz stosowania przez nie podsłuchów są częściowo niekonstytucyjne. Za całkowicie niezgodne z ustawą zasadniczą uznano nieprecyzyjność zapisów co do podsłuchów oraz brak niezależnego organu kontrolującego zasadność sięgania po billingi, natomiast w części za niezgodne uznano przepisy o dostępie służb specjalnych do billingów obywateli.

W ubiegłym tygodniu o wstrzymanie prac nad projektem dostosowującym przepisy do wyroku TK zaapelowała Naczelna Rada Adwokacka. Jej zdaniem, projekt w aktualnej postaci godziłby w prawa i wolności jednostki, stwarzając możliwości inwigilacji obywateli bez właściwego nadzoru oraz niedopuszczalnej ingerencji przez służby specjalne i policyjne w służące ochronie praw i wolności tajemnice zawodowe, szczególnie tajemnicę obrończą, adwokacką i radcowską.

W poniedziałek również krytyczne stanowisko do projektu senatorów przedstawił samorząd radcowski. Opinię dla Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych przygotowali dr hab. Sławomir Patyra i Magdalena Gnutek-Jedenak.

Już na wstępie radcy podkreślają, że na obecnym etapie prac legislacyjnych, projekt jedynie połowicznie wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego.

Po pierwsze, zastrzeżenia budzi nakreślony przez Trybunał wymóg precyzyjnego określenia przesłanek stosowania czynności operacyjno – rozpoznawczych. W projekcie zaproponowano stosowanie takich czynności w odniesieniu do przestępstw umyślnych, ściganych z oskarżenia publicznego. Tymczasem zdaniem autorów opinii, formuła ta nie spełnia wymogu pożądanej precyzji, zwłaszcza z punktu widzenia interesów jednostki. – W stosunku do człowieka i obywatela ustawa powinna nie tylko jednoznacznie definiować zachowania narażające go na odpowiedzialność karną, ale również takie, w przypadku których dopuszczalna jest głęboka ingerencja państwa w sferę jego prywatności – czytamy w opinii.

Zdecydowanie negatywnie radcy oceniają pominięcie przez autorów projektu nowelizacji, skutecznej procedury badania legalności stosowania kontroli operacyjnej przez zewnętrzny i niezależny od organów władzy wykonawczej podmiot. Trybunał stwierdził jednoznacznie, że optymalnym rozwiązaniem powinna być sądowa kontrola stosowania czynności operacyjno-rozpoznawczych. Tymczasem proponowane przez senatorów rozwiązania redukują relacje między sądami, a formacjami stosującymi kontrolę operacyjną do działań o charakterze sprawozdawczym.

Głęboki sprzeciw radców budzi procedura, zgodnie z którą, w przypadku , gdy zachodzi przypuszczenie, że materiały, uzyskane w toku kontroli operacyjnej mogą zawierać tajemnicę adwokacką lub radcowską, właściwy organ Policji przekazuje te materiały prokuratorowi. – Tak sformułowany przepis zobowiązuje i uprawnia jednocześnie funkcjonariuszy Policji (...) do dokonywania wstępnej selekcji materiałów, uzyskanych w toku kontroli operacyjnej – wyjaśniają autorzy opinii. Ich zdaniem takie rozwiązanie czyni kontrolę sądową wręcz iluzoryczną, a co więcej, kłóci się z logiką procesu karnego w fazie postępowania przygotowawczego, w której to prokurator jest gospodarzem postępowania.

W podsumowaniu radcy podkreślają, iż podjęcie działań w tak ważnej kwestii zasługuje na aprobatę, ale szczegółowe propozycje zawarte w projekcie pozostawiają wiele do życzenia w odniesieniu do demokratycznych standardów.

W odróżnieniu od adwokatów, radcy widzą zasadność dalszych prac nad projektem, ale podkreślają potrzebę przeprowadzenia głębokich zmian w jego treści.