Umowa z Kanadą wreszcie obowiązuje

Tak wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=321944]umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą podpisanej w Warszawie 2 kwietnia 2008 r. (DzU z 2009 r. nr 133, poz. 1095)[/link], która weszła w życie 1 października 2009 r.

Reguluje stosunki między obydwoma państwami w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania emerytur i rent osobom, które pracowały w tych państwach oraz transferu świadczeń przyznanych przez instytucję ubezpieczeniową jednego kraju osobom zamieszkałym w drugim.

[srodtytul]Nabycie uprawnień[/srodtytul]

Zgodnie z postanowieniami umowy osoba, która pracowała w obu państwach może nabyć uprawnienia emerytalno-rentowe w każdym z nich. Jest to możliwe, o ile spełni warunki wymagane ustawodawstwem wewnętrznym. Natomiast celem umowy jest ułatwienie spełnienia tych wymogów.

Dlatego dopuszczalne będzie pobieranie równoczesne emerytur lub rent z obu państw. Od 1 października 2009 r. możliwe jest sumowanie stażu emerytalno-rentowego wypracowanego w każdym z państw dla celów przyznania emerytury lub renty zarówno przez ZUS, jak i przez instytucję kanadyjską. Świadczenia przyznawane przez ZUS za łączony staż emerytalno-rentowy obliczane będą proporcjonalnie do długości okresów przebytych w Polsce w stosunku do sumy okresów ubezpieczenia przebytych w RP i w Kanadzie.

Po stronie polskiej umowa dotyczy ustalania emerytur i rent z tytułu niezdolności do pracy, a także ustalania rent rodzinnych po osobach, które pracowały w obu państwach oraz wypłaty zasiłków pogrzebowych. Obejmuje nie tylko świadczenia z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych ustalane przez ZUS, ale również te z systemu rolniczego ustalane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Natomiast po stronie kanadyjskiej dokument ten dotyczy świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących zarówno z systemu opartego na zamieszkiwaniu na terytorium tego państwa (ustawa o zabezpieczeniu emerytalnym), jak i z systemu opartego na zarobkach (plan emerytalno-rentowy Kanady).

[srodtytul]Przelew na rachunek[/srodtytul]

W umowie przewidziana została także możliwość przekazywania emerytury lub renty przysługującej z jednego państwa do miejsca zamieszkania świadczeniobiorcy w drugim. Od pięciu dni osoba uprawniona do emerytury lub renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może, na wniosek złożony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, mieć wypłacane to świadczenie na rachunek bankowy w Kanadzie.

[b]ZUS na swojej stronie internetowej umieścił serwis informacyjny (http://www.zus.pl/kanada/) dla osób zainteresowanych uzyskaniem świadczeń emerytalno-rentowych na podstawie umowy.[/b] Można w nim wyczytać, w jaki sposób ubiegać się o emeryturę lub rentę z Polski i z Kanady. Wyjaśniono także kwestie dotyczące zastosowania odpowiednich formularzy przy ubieganiu się o świadczenia na podstawie umowy.

[srodtytul]Kto na tym skorzysta[/srodtytul]

Umowa dotyczy uprawnień każdej osoby, która podlega lub podlegała ustawodawstwu jednego lub każdego z państw (Polski i Kanady), jak również innych osób, których prawa pochodzą od takiej osoby (np. członków rodziny). Ma zastosowanie do osób, które są lub były ubezpieczone w obu państwach, bez względu na miejsce zamieszkania takich osób (osoby zamieszkałe w Polsce, w Kanadzie albo poza terytorium tych państw).

Dotyczy także tych, którzy są lub byli ubezpieczeni w jednym z tych państw, a zamieszkują w drugim państwie (np. osoba, która pracowała w Polsce, a obecnie mieszka w Kanadzie). Tak samo jest względem osób wywodzących swoje prawa pochodne od wymienionych osób (np. członkowie rodziny ubiegający się o rentę rodzinną po pracowniku, który podlegał ubezpieczeniom społecznym w Polsce i w Kanadzie).

Umowa zatem dotyczy osób zamieszkałych w Polsce, Kanadzie oraz w innych krajach. [b]Miejsce zamieszkania poza Polską i Kanadą nie stanowi przeszkody w stosowaniu umowy np. w zakresie sumowania okresów dla celów ustalenia emerytury w którymś z tych państw.[/b] Nie daje natomiast podstaw do transferu przyznanych świadczeń emerytalno-rentowych do miejsca zamieszkania w państwie trzecim, czyli poza terytorium Polski i Kanady.

W momencie podpisywania umowy szacowano, że na jej postanowieniach ma skorzystać ok. 40 tys. Polaków.

[srodtytul]Obywatelstwo bez znaczenia[/srodtytul]

Umowa ma zastosowanie bez względu na obywatelstwo osób zainteresowanych. Mogą z niej korzystać obywatele polscy, kanadyjscy oraz osoby nieposiadające obywatelstwa żadnego z tych państw.

[ramka[b]]Przykład[/b]

Wniosek o emeryturę do ZUS zgłosił pan Kowalski – obywatel polski posiadający okresy ubezpieczenia w Polsce i Kanadzie. Przy ustalaniu emerytury na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i Kanadzie będzie miała zastosowanie polsko-kanadyjska umowa o zabezpieczeniu społecznym.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Gomez obywatel portugalski złożył wniosek o emeryturę do ZUS. Ma okresy ubezpieczenia w Polsce i Kanadzie. Przy ustalaniu emerytury z ZUS na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i Kanadzie znajdzie zastosowanie polsko-kanadyjska umowa o zabezpieczeniu społecznym. Nieposiadanie przez zainteresowanego obywatelstwa polskiego ani kanadyjskiego nie wykluczy zastosowania postanowień tej umowy. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]