Polki lepiej wykształcone, ale wciąż gorzej opłacane

Już po uwzględnieniu różnic wynikających z branży, wykształcenia, rodzaju pracy czy stanowiska kobiety w krajach Unii zarabiają o 10,3 proc. mniej niż mężczyźni. Tak dużą różnicę trudno jest wyjaśnić bez podejrzeń o płacową dyskryminację. W Polsce ta niewyjaśniona luka płacowa jest jeszcze większa, bo w 2022 r. wynosiła 12,7 proc. – wynika z opublikowanej właśnie analizy Eurostatu „Gender pay gaps in the European Union”, która bazuje na najnowszych unijnych danych z 2022 roku

Jak liczyć lukę płacową

Według danych Eurostatu, w Polsce mamy odwrotną sytuację niż w skali całej Unii Europejskiej, gdzie niewyjaśniona luka płacowa jest niższa niż luka nieskorygowana, która mierzy ogólną różnicę między średnimi stawkami godzinowymi kobiet i mężczyzn. Porównuje więc np. wynagrodzenia górników i nauczycielek, nie biorąc pod uwagę takich czynników jak rodzaj pracy, branżę, wykształcenie czy doświadczenie zawodowe.

Czytaj więcej

Praca

Rewolucja w Allegro wywołała gorycz. Firma zamyka dwa biura i ogranicza pracę zdalną

Polska firma e-commerce ogłosiła duże zmiany w swoich strukturach, które nie spodobały się jej pr...

Ta nieskorygowana luka wynosiła w 2022 roku w krajach Unii średnio 12,2 proc. – co oznacza, że kobiety zarabiały na godzinę przeciętnie o jedną ósmą mniej niż mężczyźni. Unijną lukę zawyżały m.in. Estonia (21,1 proc.), Austria i Łotwa (18,9 proc.) a także Niemcy (17,7 proc.). Natomiast Polska była w tym zestawieniu w pierwszej dziesiątce prymusów – z nieskorygowaną luką płacową na poziomie 7,8 proc. Najlepiej wypadł Luksemburg, gdzie ta luka była wręcz ujemna (minus 0,7 proc.) co oznacza, że kobiety zarabiały średnio więcej niż mężczyźni. Druga była Belgia, gdzie ta różnica na niekorzyść kobiet wynosiła 0,7 proc.

Wyższe stanowisko w słabszej branży

Skąd w Polsce ta duża różnica między luką nieskorygowaną a wyższą luką niewyjaśnioną? Jak wynika z analizy Eurostatu, pracujące Polki są na ogół lepiej wykształcone i mają wyższe kwalifikacje niż mężczyźni i na ogół zajmują lepiej płatne stanowiska niż panowie. Teoretycznie powinny więc zarabiać więcej.

W tej sytuacji aż 12,7 proc. niewyjaśniona luka płacowa oznacza, że różnicy w wynagrodzeniach między mężczyznami a kobietami nie da się wyjaśnić różnicami w charakterystykach pracowników. Wskazuje to więc na możliwość płacowej dyskryminacji kobiet, którą ułatwia m.in. brak przejrzystości wynagrodzeń. Wkrótce ta przeszkoda zniknie. Najpierw, pod koniec grudnia 2025 r., w Polsce wejdzie w życie ustawa, która obliguje pracodawców do przekazywania kandydatom do pracy informacji o proponowanym wynagrodzeniu.

Z kolei od połowy przyszłego roku zaczną obowiązywać również inne zapisy unijnej dyrektywy o równości i przejrzystości wynagrodzeń. Zobowiązuje ona duże firmy, by co roku informowały każdego pracownika o tym, jak przedstawia się jego wynagrodzenie na tle średniej całkowitej płacy w jego kategorii zaszeregowania, porównując też średnie wynagrodzenie kobiet i mężczyzn.

Analiza Eurostatu wskazuje trzy główne czynniki wpływające na różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w krajach Europy. Pierwszy to segregacja sektorowa, czyli przewaga kobiet w gorzej płatnych sektorach, w tym w edukacji czy opiece zdrowotnej, podczas gdy lepiej płatnych branżach – w tym w IT czy w usługach finansowych – widać przewagę mężczyzn. Ten czynnik odpowiada za największą część nieskorygowanej luki płacowej ze względu na płeć.

Co prawda nie tylko w Polsce, lecz także w innych krajach Unii kobiety są na ogół lepiej wykształcone i zajmują lepiej płatne stanowiska, ale jeśli pracują w gorzej opłacanych branżach, to ogólna średnia ich płac i tak jest niższa.

Mniej na niepełnym etacie

Duże znaczenie ma także czas pracy – w wielu krajach Unii kobiety dużo częściej pracują w niepełnym wymiarze godzin, co np. w Niemczech odpowiada za aż 4,9 pkt proc. luki płacowej. Z kolei ograniczony udział zatrudnienia na część etatu w Polsce sprawia, że nieskorygowana luka płacowa jest tak niewielka.