Odpowiedź Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z 24 lutego 2009 r. (BMK-0660-330-e: 642/2009/JM) na pytanie "Rzeczpospolitej" w sprawie zgody właściciela na zamieszkanie i zameldowanie

Odpowiadając na zapytanie, w sprawie interpretacji art. 9 ust. 2a [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=182546]ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tj. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 z późn. zm.)[/link] uprzejmie informuję, że zgodnie ze wskazanym przepisem [b]przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące należy przedstawić potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące, dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu[/b].

Dokumentem potwierdzającym tytuł prawny do lokalu może być umowa cywilno-prawna, odpis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, orzeczenie sądu lub inny dokument poświadczający tytuł prawny do lokalu.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 cyt. ustawy właściciel lub inny podmiot; dysponujący tytułem prawnym do lokalu jest obowiązany potwierdzić fakt pobytu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące w tym lokalu. Potwierdzenia faktu pobytu osoby w lokalu dokonuje się na formularzu meldunkowym w formie czytelnego podpisu z oznaczeniem daty jego złożenia.

Z literalnego brzmienia przepisu wynika, że potwierdzenia takiego może dokonać zarówno właściciel lokalu, jak również inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, w tym również najemca posiadający stosowną umowę cywilno-prawną.

W tym miejscu należy podkreślić, że zameldowanie osoby na pobyt stały lub czasowy służy wyłącznie celom ewidencyjnym. [b]Potwierdzenie faktu pobytu dokonane przez osobę dysponującą tytułem prawnym do lokalu, tj. np. właściciela czy najemcę, poprzez złożenie podpisu na formularzu meldunkowym, stanowi wystarczającą podstawę do zameldowania. Dokonanie zameldowania nie jest natomiast uzależnione od zgody właściciela[/b].

Powyższe ma na celu uniknięcie fikcji meldunkowej w sytuacji, kiedy właściciel wyraża zgodę na zamieszkiwanie osoby w jej lokalu, nie wyraża jednak zgody na jej zameldowanie.

Trybunat Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 maja 2002 r. stanął na stanowisku, że potwierdzenia dokonanego przez właściciela budynku nie należy, jak to często ma miejsce w praktyce, utożsamiać z wyrażeniem zgody na zamieszkanie.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego o tym, czy zamieszkanie jakiejś osoby w lokalu wymaga nie tylko zgody osoby uprawnionej do używania tego lokalu na podstawie prawa odrębnej własności lokalu, stosunku najmu, spółdzielczego prawa do lokalu lub innego tytułu prawnego, ale nadto i zgody właściciela (zarządcy) budynku, w którym znajduje się ten lokal, nie decydują przepisy o ewidencji ludności, ale przepisy prawa materialnego, normujące poszczególne typy stosunków prawnych, których elementem jest uprawnienie do używania lokalu. Przepisem takim, gdy chodzi np. o najem, jest art. 688 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksu cywilnego[/link].

Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał, że obowiązek meldunkowy jest instytucją wynikającą z konstytucyjnej klauzuli porządku publicznego mającą jednocześnie związek z ochroną praw interesu jednostki. Służy bowiem prawidłowemu wykonywaniu funkcji przez organy władzy publicznej oraz ochronie interesów samych zainteresowanych.

Zatem, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, przyjęcie generalnego założenia uzależniającego potwierdzenie uprawnień od oświadczenia właściciela nieruchomości, stanowi nadmierną ingerencję z punktu widzenia relacji uprawnień właścicieli (zarządców) budynków i osób, które mając do tego tytuł prawny chcą w określonym lokalu zamieszkać i zameldować się w nim.

Powyższe znajduje wyraz w orzecznictwie [b]Naczelnego Sądu Administracyjnego[/b], który np. w [b]wyroku z dnia 16 stycznia 2007 r. [/b]stwierdził, że organy gminy prowadzące ewidencję ludności stwierdzają jedynie okoliczności faktyczne związane z pobytem poszczególnych osób w określonych miejscowościach pod oznaczonym adresem, nie potwierdzają natomiast ich uprawnień do przebywania w danych lokalach. Celem prowadzenia ewidencji ludności jest rejestrowanie faktycznego miejsca pobytu obywateli w określonym czasie, nie zaś rozstrzyganie o przysługujących im, bądź nie - prawach do poszczególnych nieruchomości.