NIP tylko dla przedsiębiorców, PESEL dla osób fizycznych - od 2012

1 stycznia 2012 r. wchodzi w życie część przepisów nowelizacji ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Jedną z najważniejszych zmian będzie zniesienie NIP, numerów nadanych osobom fizycznym, które nie prowadzą działalności gospodarczej ani nie są zarejestrowanymi podatnikami VAT.

Numer sam wygaśnie

Oznacza to, że 1 stycznia ich NIP wygaśnie z mocy prawa. Numer PESEL będzie identyfikatorem podatkowym na dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych. Trzeba go będzie podawać na żądanie organów administracji rządowej i samorządowej, organów kontroli skarbowej, przedstawicieli NIK oraz banków i SKOK, stron czynności cywilnoprawnych, a także płatników i inkasentów.

Co w sytuacji, gdy ktoś będzie chciał później rozpocząć działalność gospodarczą? Będzie musiał wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o nadanie nowego NIP.

Ale uwaga, w innej sytuacji znajdą się osoby, które np. zatrudniają na umowę-zlecenie nianię, pomoc domową czy ogrodnika. Zgodnie z nowelizacją pracodawcom, którzy opłacają za zatrudnione osoby składki na ubezpieczenie społeczne, nadal nadawany będzie NIP.

Jeśli chodzi o przedsiębiorców, to NIP nadany im na podstawie dotychczasowych przepisów nadal obowiązuje i automatycznie przekształca się w numer identyfikacji podatkowej, o którym mowa w nowelizacji.

O czym informować

Z początkiem stycznia wchodzą też w życie ważne zmiany dotyczące aktualizacji danych. Osoby fizyczne nie będą już musiały zgłaszać w urzędzie skarbowym informacji, które zawiera rejestr PESEL. Naczelnik urzędu zaktualizuje te dane z urzędu automatycznie po ich otrzymaniu z rejestru.

Niestety, rejestr ten nie zawiera wszystkich danych. Oznacza to, że osoby fizyczne będą musiały dokonywać aktualizacji w związku ze zmianą adresu zamieszkania. Będzie można to zrobić w składanej deklaracji lub każdym innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym. Ten, kto będzie chciał poinformować o zmianie miejsca zamieszkania w trakcie roku, może skorzystać z formularza ZAP3, którego wzór określiło niedawno Ministerstwo Finansów. Jeśli jednak adres zamieszkania będzie taki sam jak zameldowania, który znajduje się w rejestrze PESEL, to podatnik nie będzie już musiał zgłaszać go do urzędu.

WZAP3 zainteresowani będą mogli podać także dane kontaktowe oraz informacje dotyczące osobistego rachunku bankowego. To ostatnie dotyczy osób, które będą chciały uzyskać zwrot nadpłaty podatku na rachunek, a nie przekazem pocztowym.

- Wydaje się, że zniesienie NIP powinno być rzeczywiście dużym uproszczeniem dla osób fizycznych. Jednocześnie zmiana ta może powodować wiele zamieszania i wątpliwości, np. który numer mają wpisywać płatnicy w dokumentach wypełnianych za pracownika. To, jak będą funkcjonować nowe przepisy, okaże się dopiero po kilku miesiącach - mówi Grzegorz Grochowina, ekspert w firmie doradczej KPMG.

Opinia:

Wiesława Dróżdż, rzecznik prasowy administracji podatkowej w Ministerstwie Finansów

1 stycznia 2012 r. zniesione zostaną NIP osób fizycznych objętych rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami VAT.

Od stycznia ich jedynym identyfikatorem podatkowym będzie numer PESEL. Wyżej wymienieni podatnicy nie będą mieli obowiązku informowania urzędów skarbowych o zmianie danych (np. nazwiska, dokumentu tożsamości), które administracja podatkowa pozyska bezpośrednio z rejestru PESEL. Podatnicy ci będą dokonywali jedynie aktualizacji adresu miejsca zamieszkania poprzez podanie go w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym.

Podstawa prawna:

- niektóre przepisy ustawy z 29 lipca 2011 r. (DzU nr 171, poz.1016)

Więcej: