Jawne wyroki z niejawnych posiedzeń

Wyroki sądowe są dokumentami urzędowymi, udostępnianymi na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Dotyczy to także orzeczeń wydanych na posiedzeniach niejawnych – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Art. 418a kodeksu postępowania karnego przewiduje, że treść wyroku wydanego poza rozprawą udostępnia się publicznie przez złożenie jego odpisu na siedem dni w sekretariacie sądu.

Na podstawie tego właśnie przepisu prezes Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie w województwie dolnośląskim odmówił Maciejowi K. udostępnienia informacji publicznej poprzez wydanie wskazanych kopii wyroków, które były wyłożone w sekretariacie II Wydziału Karnego SR w Dzierżoniowie. Prezes Sądu Okręgowego w Świdnicy potwierdził, że cytowany przepis wyłącza stosowanie w takich sytuacjach ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zajął stanowisko, że nie ma prawnych podstaw do udostępnienia kopii wyroków w trybie ustawy o informacji publicznej. Reguluje to bowiem odrębnie art. 418a k.p.k., mający pierwszeństwo przed tą ustawą – wskazał sąd.

– Jest to przepis, który dotyczy tylko i wyłącznie procedury karnej, a nie dostępu do informacji publicznej – ocenia Szymon Ossowski, ekspert Pozarządowego Centrum Dostępu do Informacji Publicznej. – Nie może być tak, ażeby po okresie wyłożenia do publicznej wiadomości  wyrok stawał się niedostępny. Przeczy to zasadzie jawności wymiaru sprawiedliwości.

W skardze kasacyjnej do NSA Maciej K. zarzucił naruszenie art. 61 konstytucji przez przyjęcie, że prawo do informacji publicznej może być wyłączone przez przepisy procedury karnej określające czasowy dostęp do informacji.

NSA uznał skargę za uzasadnioną. Uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę sądowi we Wrocławiu do ponownego rozpoznania. – Wyrok sądu jest dokumentem urzędowym w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie traci tego charakteru po ogłoszeniu na rozprawie czy wyłożeniu w sekretariacie sądu. Zgodnie z tą ustawą treść i postać dokumentów urzędowych podlega udostępnieniu jako informacja publiczna. Art. 418a k.p.k. nie eliminuje tego sposobu – powiedziała sędzia Irena Kamińska.

– Jest to krok w kierunku dostępności takich informacji dla wszystkich obywateli. Jeżeli utrzyma się taka linia orzecznicza NSA, wymusi to zmianę praktyki w sądach i wyeliminuje nieuzasadnioną tajność – uważa sędzia Bartłomiej Przymusiński, rzecznik prasowy Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia. – Udostępnianie informacji publicznej nie może jednak naruszać praw stron postępowania – zwraca uwagę.

sygnatura akt: I OSK 933/11

Opinia: Grzegorz Sibiga, adiunkt w Instytucie Nauk Prawnych PAN

W ustawodawstwie nie określono precyzyjnie relacji między ustawą o dostępie do informacji publicznej oraz ustawami procesowymi. Jednakże ze względu na prymat zasady jawności nie można akceptować takiej interpretacji przepisów procesowych, według której techniczny sposób ujawniania orzeczeń faktycznie ograniczy ich dostępność. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie będzie stosowana dopiero wówczas, gdy inne ustawy w sposób kompleksowy określą własne zasady i tryb przekazywania informacji publicznych, w tym orzeczeń sądowych. Ograniczenie jawności na podstawie tych ustaw może nastąpić tylko wówczas, gdy udostępnienie informacji naruszy dobra wskazane w art. 61 ust. 3 konstytucji.