Reklama

Najstarsze mumie na świecie mają 10 tysięcy lat. Nietypowa technika mumifikacji

Najstarsze dowody celowej mumifikacji ludzi pochodzą z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie 10 000 lat temu ciała zmarłych suszono dymem. Odkrycie to wyprzedza o tysiące lat mumifikację znaną z Egiptu i Chile.

Publikacja: 20.09.2025 21:05

Zdjęcie ilustracyjne

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: AdobeStock

Badania setek grobów w Chinach, na Filipinach, w Laosie, Tajlandii, Malezji i Indonezji ujawniły, że wiele szkieletów znajdowało się w ciasnej, embrionalnej pozycji. Ślady sadzy na kościach wskazują, że ciała były długo wędzone nad ogniem przed pochówkiem. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie PNAS.

„Palenie prawdopodobnie miało znaczenie duchowe i kulturowe, wykraczające poza samo spowolnienie rozkładu” – powiedziała Hsiao-chun Hung z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego, główna autorka badania cytowana przez „Live Science".

Czytaj więcej

Grobowiec władcy Majów odkryty w Belize. Znalezisko rzuca nowe światło na starożytny świat Mezoameryki

Wędzenie jako forma konserwacji ciała

Naukowcy wykorzystali dyfrakcję rentgenowską i spektroskopię w podczerwieni, by potwierdzić, że kości były podgrzewane w niskiej temperaturze. Nie znaleziono śladów spalenia typowych dla kremacji. To dowodzi, że w społecznościach łowców-zbieraczy południowych Chin i Azji Południowo-Wschodniej rozwinięto specjalistyczny rytuał pogrzebowy polegający na suszeniu ciał dymem.

Praktyka ta jest wciąż obecna w niektórych regionach. W 2019 roku badacze obserwowali w Papui, jak plemiona Dani i Pumo wiązały ciała zmarłych i wędziły je nad ogniem, aż całkowicie sczerniały. Na tej podstawie naukowcy wnioskują, że starożytne zwłoki również były skrępowane i powoli suszone.

Reklama
Reklama

Chociaż w badanych grobach zachowały się jedynie kości, Hung uznaje je za mumie, ponieważ proces wędzenia był celowy i spowalniał rozkład. „W gorącym i wilgotnym klimacie Azji Południowo-Wschodniej wędzenie było prawdopodobnie najskuteczniejszym sposobem konserwacji ciał” – wyjaśnia badaczka.

Starożytni ludzie mogli odkryć tę metodę przypadkowo, np. podczas rytuałów związanych z ogniem lub naśladując wędzenie mięsa zwierząt. Hung podkreśla, że praktyka ta pozwalała przodkom symbolicznie „pozostać wśród żywych” i była wyrazem miłości oraz pamięci o zmarłych.

Dowody na wczesne migracje

Odkrycie mumii może wspierać tzw. dwuwarstwowy model migracji do Azji Południowo-Wschodniej. Zakłada on, że pierwsi łowcy-zbieracze przybyli tu około 65 000 lat temu, a znacznie później – około 4000 lat temu – dotarli rolnicy z innymi tradycjami pogrzebowymi.

Ivy Hui-Yuan Yeh z Uniwersytetu Technologicznego Nanyang, niezwiązana z badaniami, uważa, że wyniki potwierdzają ten model i są zgodne z wiedzą o wczesnych migracjach człowieka w regionie.

Czytaj więcej

Ważne odkrycie archeologów w Egipcie. Rzuca nowe światło na początki chrześcijaństwa
Reklama
Reklama

Jeśli wszystkie pochówki w pozycji hiperfleksyjnej były efektem wędzenia, oznacza to, że praktyka ta mogła być znacznie starsza i bardziej rozpowszechniona, niż sugerują dotychczasowe odkrycia archeologiczne.

Najstarsze ślady mumifikacji

Proces suszenia ciał dymem może sięgać początków ekspansji Homo sapiens z Afryki do Azji Południowo-Wschodniej, a nawet 42 000 lat temu. Zdaniem naukowców jest to dowód „głębokiej i trwałej ciągłości biologicznej i kulturowej” w tym regionie.

Hung podsumowuje, że praktyka wędzenia zmarłych nie była jedynie metodą konserwacji, lecz także ważnym rytuałem, który pozwalał dawnym społecznościom utrzymywać więź z przodkami i kształtować tożsamość grupową.

Badania setek grobów w Chinach, na Filipinach, w Laosie, Tajlandii, Malezji i Indonezji ujawniły, że wiele szkieletów znajdowało się w ciasnej, embrionalnej pozycji. Ślady sadzy na kościach wskazują, że ciała były długo wędzone nad ogniem przed pochówkiem. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie PNAS.

„Palenie prawdopodobnie miało znaczenie duchowe i kulturowe, wykraczające poza samo spowolnienie rozkładu” – powiedziała Hsiao-chun Hung z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego, główna autorka badania cytowana przez „Live Science".

Pozostało jeszcze 85% artykułu
/
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Reklama
Społeczeństwo
Zdjęcia Donalda Trumpa z Jeffreyem Epsteinem na murach Zamku Windsor
Społeczeństwo
Japonia: Niemal co trzeci mieszkaniec kraju ma 65 lat i więcej. 9 mln z nich pracuje
Społeczeństwo
Antyizraelski protest w Hiszpanii. Wyścig Vuelta a España został przerwany
Społeczeństwo
Władze Nepalu chciały wyłączyć Facebooka. 19 osób nie żyje. Premier rezygnuje
Społeczeństwo
Prezes pod mostem i bez głowy. Niekończąca się seria dziwnych zgonów w Rosji
Reklama
Reklama