Kiedy odziedziczoną nieruchomość można od ręki sprzedać bez PIT? Przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Rzeszowie wydał bardzo ważny wyrok dla spadkobierców, którzy chcą szybko spieniężyć nieruchomość nabytą w spadku. Uznał, że 5-letni termin posiadania jej przez zmarłego, od którego zależy, czy zbycie będzie podlegać PIT czy nie, odnosi się tylko do bezpośredniego spadkodawcy. Można do niego doliczyć także czas posiadania przez poprzednich zmarłych przodków. 

Czy od szybkiej sprzedaży nieruchomości w spadku trzeba płacić PIT?

Sprawa dotyczyła kobiety, która w 2024 r. sprzedała kilka nieruchomości, w tym dom i działki. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że wszystkie odziedziczyła po ojcu, który zmarł w 2022 r. Podkreśliła jednak, że nieruchomości były od wielu lat w rodzinie. Zostały nabyte lub wybudowane przez jej dziadków. Potem przechodziły w kolejne ręce w wyniku spadkobrania. Jej ojciec odziedziczył je na rok przed śmiercią. Kobieta uważała, że nie będzie musiała płacić PIT od sprzedaży nieruchomości spadkowych. Powołała się na art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o PIT.

Czytaj więcej

Podatki

Sprzedaż mieszkania otrzymanego w spadku po mężu może być opodatkowana

Jeśli sprzedamy odziedziczone mieszkanie po pięciu latach od nabycia go przez spadkodawcę nie mus...

Zgodnie z tymi regulacjami zasadniczo to, czy przy odpłatnym zbyciu prywatnych nieruchomości mieszkalnych fiskusowi należy się PIT, zależy od tego, czy upłynęło 5 lat, licząc od końca roku ich nabycia lub wybudowania. Przy czym w przypadku nieruchomości spadkowych ten termin liczy się nie po stronie spadkobiercy, ale spadkodawcy. W praktyce, jeśli zmarły posiadał dom czy mieszkanie od wielu lat, spadkobierca może je sprzedać od ręki bez konsekwencji w PIT. Podatniczka była przekonana, że ten przypadek dotyczy też jej schedy. Bo choć dziedziczyła po ojcu, który nabył nieruchomości w 2021 r., to były one w rodzinie i w sumie licząc posiadanie u wszystkich kolejnych spadkodawców grubo przekraczał 5 lat.

Jak liczy się 5-letni termin w PIT przy sprzedaży domu czy mieszkania?

Fiskus na takie rozwiązanie zielonego światła jednak nie dał. Podkreślił, że podatniczka sprzedała nieruchomości nabyte w spadku po ojcu, który zmarł w lipcu 2022 r. Nie kwestionował, że zakupili je jej dziadkowie w 1997 r. i 1998 r. A także że przechodziły one w wyniku spadkobrania na kolejnych krewnych, począwszy od śmierci babci w 2017 r., najpierw na dziadka, potem na brata ojca i wreszcie na samego jej ojca.

Niemniej, jak tłumaczyli urzędnicy, wnioskodawczyni jest spadkobiercą po zmarłym ojcu, który stał się właścicielem nieruchomości w spadku po swoim bracie. Zatem datą nabycia nieruchomości przez ojca jest dzień śmierci jego spadkodawcy, a ten zmarł w 2021 r. Dlatego w ocenie fiskusa pięcioletni okres, od którego zależy opodatkowanie PIT w opisanym przypadku, należy liczyć od końca 2021 r. W konsekwencji odmówił prawa do preferencji, bo od końca roku nabycia nieruchomości przez spadkodawcę do sprzedaży przez spadkobierczynię nie upłynęło jeszcze 5 wymaganych lat.

Czytaj więcej

Podatki

PIT 2024: jak rozliczyć sprzedaż mieszkania bądź domu?

Sprzedaż mieszkania lub domu trzeba wykazać w zeznaniu PIT-39, trzeba też zapłacić podatek od doc...

Kobieta nie zgodziła się z taką wykładnią przepisów. Poszła za ciosem. Zaskarżyła interpretację i wygrała. Rzeszowski WSA podszedł do problemu niezwykle elastycznie. Zauważył, że sporny art. 10 ust. 5 ustawy o PIT wprowadzony do porządku prawnego od 1 stycznia 2019 r. zmienił regulacje w zakresie praw majątkowych nabytych w drodze spadku – na korzyść podatników pod wpływem orzecznictwa zwłaszcza uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 maja 2017 r., (II FPS 2/17), podjętej w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. A głównym celem nowelizacji było doprowadzenie do neutralności systemu podatkowego, czyli sytuacji, w której ten stanie się przejrzysty, prosty i przyjazny, co przyczyni się do pewności prawa po stronie podatników.

Czy mieszkanie lub dom ze spadku można sprzedać od razu bez PIT?

Jak tłumaczył WSA, wprowadzone zmiany dotyczące spadkobierców miały zapewnić pełniejszą realizację na gruncie podatku dochodowego sukcesji praw spadkodawcy związanych z odziedziczoną nieruchomością. I, kierując się celem preferencji, sąd doszedł do przekonania, że sporny okres 5 lat powinien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie czy wybudowanie spadkowej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez wszystkich spadkodawców, do których uprzednio należał majątek.

Podkreślił, że taka sytuacja w praktyce dotyczy przede wszystkim sukcesji w ramach rodziny i powinna odpowiadać celom założonym przez ustawodawcę w nowelizacji. Odmienne podejście byłoby zaś krzywdzące dla spadkobierców, którzy w ramach zarządu nabytym w drodze dziedziczenia majątkiem rodzinnym gromadzonym przez kolejne pokolenia, zbywając jego składniki, zmuszeni byliby do płacenia podatku. I to w sytuacji, gdy wcześniejsi spadkodawcy tj. poprzednicy bezpośredniego spadkodawcy potencjalnego podatnika spełniali już warunki zwolnienia. 

Czy przy opodatkowaniu PIT sprzedaży nieruchomości spadkowych znaczenie ma posiadanie przez kolejnych spadkodawców?

WSA zwrócił uwagę, że w przypadku skarżącej, już jej dziad i stryj, chronologicznie ujmując, spełniali warunki preferencji. Zatem, biorąc pod uwagę sukcesję generalną przewidzianą w art. 97 § 1 ordynacji podatkowej, prawo do powołania się nań powinno przejść na ich następców prawnych w drodze dziedziczenia. Sąd podkreślił, że śmierć spadkodawcy niejednokrotnie może powodować pogorszenie sytuacji życiowej spadkobiercy, która może zmuszać do niezwłocznego pozyskania środków pieniężnych. Zwłaszcza że ustawodawca nie zastrzegł, iż w spornym przypadku chodzi tylko o bezpośredniego spadkodawcę.