Postępowanie w sądzie: Pomoc prawna podczas procesu cywilnego

– Sędziowie nie znają biur porad obywatelskich, uniwersyteckich  klinik prawa ani innych instytucji, które mogą nieodpłatnie dostarczyć informację  lub świadczyć pomoc prawną – twierdzi Grzegorz Wiaderek z Instytutu  Prawa i Społeczeństwa (IPiS). – Proponują więc stronom, aby skorzystały z odpłatnej pomocy pełnomocnika albo złożyły  wniosek o ustanowienie go z urzędu.

Okazuje się jednak, że profesjonalni pełnomocnicy potrafią czasami działać  na szkodę  klientów.

– Sąd to wprawdzie widzi, ale ma  związane ręce i nie może w żaden sposób pomóc stronie. – tłumaczy Grzegorz Wiaderek.    –  Strona zaś, która nie ma wsparcia w prawniku, ma w postępowaniu większą swobodę, ponieważ sąd nie może na nią nakładać tak wielu rygorów związanych z kwestiami proceduralnymi, terminami itp. jak na  prawnika. Poza tym stronie, która reprezentuje sama siebie, sąd może (a niekiedy musi) udzielać pouczeń.

Te problemy znane są Stefanowi Jacynie, adwokatowi  i partnerowi w kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

– Sąd nie jest od udzielania porad prawnych. Jego rolą jest rozstrzyganie spraw – mówi mec. Jacyno. – Zgodnie z art. 5 kodeksu postępowania cywilnego sąd może pouczyć stronę, która nie ma pełnomocnika, a nie udzielić pomocy prawnej.

Często zwykłe pouczenie nie wystarcza.

IPiS razem ze Stowarzyszeniem Sędziów THEMIS i Sądem Okręgowym w Poznaniu przeprowadził badania. Wynika z nich, że wiele osób nie rozumie komunikatów kierowanych do nich przez sąd. Do języka formalnego szczególnie mocno przywiązani są młodzi sędziowie, mający mniejsze doświadczenie zawodowe.

Niestety, my – Polacy – mamy niską świadomość prawną.

– Jeżeli słyszę w telewizji, że wykonawca nie wypłacił podwykonawcy 20 mln zł, ale    ten nie pójdzie  do sądu, bo musi zapłacić  milion złotych wpisu sądowego, to widać,  że ten człowiek nie ma elementarnej wiedzy o procedurze cywilnej. Gdyby wydał 100 zł na poradę, dowiedziałby się, że  wpisowe wprawdzie wynosi 5 proc. wartości sporu, ale nie więcej niż 100 tys. zł – mówi mec. Jacyno.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki r.krupa@rp.pl

Opinia dla „Rz"