Ofiary PRL muszą liczyć na rezerwę budżetową

Zapadają już pierwsze wyroki zasądzające odszkodowania dla represjonowanych przez władze PRL. W budżecie zapomniano jednak zarezerwować na to pieniądze.

Publikacja: 31.01.2008 00:39

Antoni Lenkiewicz w sądzie

Antoni Lenkiewicz w sądzie

Foto: Fotorzepa, BS Bartek Sadowski

18 listopada 2007 r. weszła w życie uchwalona 19 września 2007 r. (na ostatnim posiedzeniu poprzedniego Sejmu) nowela ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego. Rozszerzyła ona zakres stosowania ustawy na represjonowanych (opozycjonistów) z lat 1957 – 1989.

W szczególności o rekompensaty mogą się ubiegać w uproszczonej procedurze (stwierdzenie nieważności decyzji o internowaniu) ofiary stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1981 r. Osoby te mogą się domagać odszkodowania za szkody wynikłe z takich decyzji, a także zadośćuczynienia za krzywdy moralne – nie więcej jednak niż 25 tys. zł. Mają rok na złożenie wniosku (szczegóły procedury obok).

Do sądów trafiły już wnioski, zapadają też pierwsze wyroki. Kilka dni temu 23 tys. zł odszkodowania i zadośćuczynienia za internowanie w czasie stanu wojennego zasądził wrocławski Sąd Okręgowy dla Antoniego Lenkiewicza, działacza "Solidarności" i "Solidarności Walczącej". Przebywał on m.in. w więzieniu w Strzelcach Opolskich, gdzie został pobity. Wrocławski sąd rozpatrywał tego samego dnia również sprawy czterech innych represjonowanych z lat 80. Przyznano im za internowanie od 1,5 tys. zł do 8 tys. zł.

Z kolei 6 tys. zł zadośćuczynienia i 500 zł odszkodowania dostał w Kaliszu Jan M. Był internowany przez 68 dni. Wystąpił o 25 tys. zł, ale sąd uznał, że nie poniósł zbyt dużych strat, a jego żona otrzymywała w tym czasie jego pensję.

Tych wydatków jednak nie uwzględniono wprost w tegorocznym budżecie. Zdaniem wicemarszałka Senatu Zbigniewa Romaszewskiego, który wcześniej sygnalizował to budżetowe przeoczenie, nie powinno być większych kłopotów z wypłatami. Liczy on na rezerwę budżetową, wskazując, że skoro w zeszłym roku była zwiększana, to tak samo w tym można ją w razie potrzeby powiększyć.

– Nie ma wątpliwości, że prawie 10 tys. internowanych skorzysta z tej formy zadośćuczynienia – wskazuje senator Romaszewski. – Trudniej będzie w wypadku kilkuset poszkodowanych podczas radomskiego Czerwca ,76 (i Ursusa), gdyż wtedy represje były słabiej dokumentowane, a opozycja jeszcze nie tak prężna.

Wedle IPN z nowej ścieżki odszkodowawczej może oprócz internowanych skorzystać 30 tys. skazanych przez władze PRL. Jeśli dostaną po połowie maksymalnej dopuszczalnej kwoty, suma odszkodowań przekroczy 300 mln zł.

Dotychczas nie ma zalewu wniosków o odszkodowania. Jak powiedział "Rz" sędzia Bogusław Tocicki, rzecznik prasowy wrocławskiego Sądu Okręgowego, wpłynęło tam 20 spraw. Z kolei sędzia Marcin Łochowski z SO Warszawa-Praga doliczył się zaledwie dwóch. Z pewnością jednak będzie ich więcej.

W budżecie na 2008 r. w rozdziale "Wymiar sprawiedliwości – pozostała działalność" na odszkodowania Skarbu Państwa wypłacane przez sądy przewidziano 82,1 mln zł. Są to pieniądze dla represjonowanych w PRL, ale też na bieżące wypłaty: odszkodowania dla niesłusznie skazanych i aresztowanych, kompensaty dla ofiar przestępstw umyślnych, wreszcie rekompensaty za opieszałość sądów.

Jak powiedziała "Rz" Joanna Dębek z Ministerstwa Sprawiedliwości, gdyby pieniędzy tych nie wystarczyło na nowe odszkodowania, ministerstwo będzie występować o uruchomienie rezerwy celowej budżetu.

Zasady ubiegania się o rekompensatę:

- wniosek o odszkodowanie (zadośćuczynienie) należy złożyć do 18 listopada 2008 r.;

- składa się go w sądzie okręgowym, w którego okręgu zamieszkuje osoba występująca;

- w razie śmierci pokrzywdzonego uprawnienie przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców;

- odszkodowanie i zadośćuczynienie nie mogą łącznie przekroczyć 25 tys. zł;

- tego ograniczenia kwotowego nie ma, jeżeli poszkodowany poniósł śmierć;

- do sprawy rekompensat stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego o odszkodowaniu za niesłuszne skazanie.

18 listopada 2007 r. weszła w życie uchwalona 19 września 2007 r. (na ostatnim posiedzeniu poprzedniego Sejmu) nowela ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego. Rozszerzyła ona zakres stosowania ustawy na represjonowanych (opozycjonistów) z lat 1957 – 1989.

W szczególności o rekompensaty mogą się ubiegać w uproszczonej procedurze (stwierdzenie nieważności decyzji o internowaniu) ofiary stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1981 r. Osoby te mogą się domagać odszkodowania za szkody wynikłe z takich decyzji, a także zadośćuczynienia za krzywdy moralne – nie więcej jednak niż 25 tys. zł. Mają rok na złożenie wniosku (szczegóły procedury obok).

Pozostało 82% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"