Raport NIK: Fiskus przychylniejszy podatnikom

Podatki lepiej ściągane, jednak zaległości i tak rosną. Wszystko przez „puste" faktury i oszustów VAT.

Aktualizacja: 10.06.2017 14:12 Publikacja: 08.06.2017 20:42

Raport NIK: Fiskus przychylniejszy podatnikom

Foto: Fotolia

Skarbówka z większym szacunkiem traktuje podatników i działa skuteczniej – także dzięki perswazji i zachęcaniu do wpłat, zanim wytoczy ciężkie działa – to wnioski z kontroli NIK, które poznała „Rzeczpospolita".

Jednak mimo usprawniających działań, jakie wdrożyło Ministerstwo Finansów, zaległości podatkowe rosną, a ich część jest stracona – winni temu są oszuści VAT.

– Państwo powinno się skupić na tym, by maksymalnie ograniczyć liczbę popełnianych przestępstw podatkowych, co istotnie zmniejszyłoby zaległości podatkowe – mówi nam Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK.

Oszust siedzi w VAT

Izba wzięła pod lupę Ministerstwo Finansów i dziewięć urzędów skarbowych (2,24 proc. ogółu) w czterech województwach – dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim i śląskim. Co ustaliła?

Zaległości podatkowe na koniec 2016 r. wyniosły 68,9 mld zł, i były o jedną trzecią wyższe niż rok wcześniej. W porównaniu ze stanem z końca 2014 r. wzrosły aż o 96 proc.

Największą cześć, ponad 83 proc., stanowiły zaległości z tytułu podatku VAT, które na koniec zeszłego roku sięgały 59,6 mld zł (wzrost o ok. 40 proc. w porównaniu z końcem 2015 r. i o 115 proc. wobec 2014 r.).

Skąd wzrost? Przyczynili się do niego naciągacze, którzy puszczają w obieg „puste", czyli fikcyjne faktury VAT.

„Wzrost zaległości podatkowych wynika z większej skali wyłudzeń i lepszej wykrywalności dużych nadużyć oraz oszustw podatkowych" – wskazuje raport Izby.

Paradoksalnie, dzięki lepszej pracy m.in. służb skarbowych i policji, oszuści VAT są łapani, dostają zarzuty, jednak przez ich „działalność" zaległości podatkowe rosną.

Dzieje się tak, bo zgodnie z prawem (art. 108 ust. 1 ustawy o VAT) trzeba zapłacić podatek w przypadku faktury, w której go wykazano – nawet jeśli jest „pusta" i nie potwierdza prawdziwej transakcji.

Tymczasem należności od firm biorących udział w takich oszustwach trudno wyegzekwować, zwłaszcza gdy mają wirtualne biura czy podały fałszywe dane o siedzibie – zauważa NIK, a potwierdzają to śledczy ścigający nadużycia.

Fikcyjne faktury to plaga, w 2015 r. skarbówka wykryła ich w obrocie 360 tys. NIK podaje, że niezapłacone zobowiązania wynikające z nich w połowie 2016 r. sięgały 27,3 mld zł.

Perswazja skuteczna

Z innymi problemami skarbówka sobie radzi – ocenia NIK. Sprawdziła się tzw. miękka egzekucja – jak się okazuje, telefony i e-maile od urzędników, którzy przypominają, że trzeba zapłacić należność, działają nie gorzej niż egzekucje. Ta metoda już po dwóch latach okazała się równie skuteczna, jak czasochłonna i kosztowna jest droga administracyjna – twierdzi NIK. Urzędy skarbowe, w każdym razie te poddane kontroli, ściągały zobowiązania „z poszanowaniem praw podatników", traktując ich jednakowo. Poprawiła się ściągalność zaległości podatkowych (w 2016 r. skuteczność sięgała 34,2 proc.).

– W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów zainicjowało wprowadzenie zmian, które już na wczesnym etapie pozwalają wykrywać oszustwa podatkowe. To m.in. obowiązujące od początku roku zmiany ustawy o VAT. W połączeniu z coraz sprawniejszą analityką jest to kluczem do uszczelniania systemu podatkowego – mówi Łukasz Świerżewski, rzecznik resortu. Dodaje, że tzw. jednolity plik kontrolny daje organom skarbowym możliwość identyfikowania podejrzanych schematów transakcyjnych, a jednocześnie – przy niebudzących wątpliwości rozliczeniach – pozwala przyspieszać zwroty VAT.

– Zdajemy sobie sprawę, że te mechanizmy nie rozwiązują całkowicie problemów związanych z oszustwami w VAT i wyeliminowaniem luki podatkowej, dlatego projektujemy kolejne zmiany. Wśród nich jest m.in. system podzielonej płatności – mówi.

Skarbówka z większym szacunkiem traktuje podatników i działa skuteczniej – także dzięki perswazji i zachęcaniu do wpłat, zanim wytoczy ciężkie działa – to wnioski z kontroli NIK, które poznała „Rzeczpospolita".

Jednak mimo usprawniających działań, jakie wdrożyło Ministerstwo Finansów, zaległości podatkowe rosną, a ich część jest stracona – winni temu są oszuści VAT.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Jaka pogoda będzie w majówkę? IMGW: Najpierw słońce, później deszcz
Społeczeństwo
Sondaż: Polacy nadal chcą Unii Europejskiej. Większość przeciw wprowadzeniu euro
Społeczeństwo
Warszawa wraca do zakazu sprzedaży alkoholu. Czy urząd miasta go przeforsuje?
Społeczeństwo
Polaków jest coraz mniej. GUS podał nowe dane
Społeczeństwo
Czy 20 lat członkostwa w Unii dało pozytywne skutki? Polacy są podzieleni
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO