Śledztwo katyńskie zablokowane

Rodziny dziesięciu polskich oficerów zamordowanych przez NKWD w 1940 r. złożyły wniosek o uchylenie postanowienia Głównej Prokuratury Wojskowej Federacji Rosyjskiej o umorzeniu śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej. Wczoraj sąd dzielnicy Chamowniki postanowił oddalić wniosek. Podzielił opinię prokuratury, że jego rozpatrzenie leży w gestii sądu wojskowego, bo śledztwo dotyczyło wojskowych, a część akt została utajniona – podała PAP.

Wcześniej ten sam sąd oddalił skargę na postępowanie prokuratury, która odmówiła zrehabilitowania pomordowanych. – Sąd odmówił uznania skargi, stwierdzając, że w takich sprawach mogą się zwracać tylko te osoby, których prawa zostały naruszone – mówiła rosyjska mecenas Anna Stawicka reprezentująca rodziny ofiar. – Wychodzi więc na to, iż do sądu powinni występować sami rozstrzelani Polacy!

– Decyzja sądu nie zaskakuje, ale jest to sprawa bardzo przykra dla rodzin katyńskich w Polsce i za granicą – powiedział „Rz” Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. – Najwyższe władze rosyjskie mówią, że Rosja zerwała z totalitarną i komunistyczną przeszłością, a tymczasem widać, że nie są w tych deklaracjach konsekwentne. Takie kluczenie pozwala przypuszczać, że wcale nie chcą się ze swą przeszłością rozliczyć.

Co dalej? Mecenas Stawicka zapowiedziała wniesienie odwołania do Moskiewskiego Sądu Miejskiego. – Obawiam się, że sąd miejski odrzuci nasze zażalenie na orzeczenie sądu rejonowego. Nie wykluczam więc, że zmuszeni będziemy wystąpić do sądu wojskowego – mówiła. Ale zapewne i tam nie będzie szans na wygraną.

O rehabilitację katyńskich ofiar walczyło wcześniej rosyjskie stowarzyszenie Memoriał dokumentujące zbrodnie komunistyczne. Organizacja ta przeszła już wszystkie szczeble rosyjskich sądów. Złożyła więc w listopadzie 2007 r. skargę w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu. To samo zapewne zrobi Stawicka.

– Całą sprawę powinna pozytywnie rozpatrzyć sama prokuratura, tak by nie trzeba było dochodzić sprawiedliwości na innych forach. Nie ma woli, by zamknąć sprawę, choć taka decyzja przyniosłaby tylko korzyści – podkreśla Przewoźnik.

Trzeba zakończyć proces rehabilitacji ofiar KatyniaMichaił Gorbaczow

– Nie potrafię zrozumieć uporu prokuratury, nie tylko w sprawie katyńskiej, lecz także innych związanych z rehabilitacją ofiar represji – powiedział „Rz” Gleb Pawłowski, doradca polityczny Kremla, szef Fundacji Efektywnej Polityki. – Jest masa przypadków, w których odmawia się prawa do rehabilitacji tylko dlatego, że ktoś został zgładzony bez wyroku sądowego. Niestety, w historii z Katyniem istnieje także inny aspekt. Politycy polscy w swoim czasie niepotrzebnie upolitycznili całą sprawę, żądając od Rosji jakiegoś szczególnego kajania się za Katyń. Była to woda na młyn tych, którzy sztucznie blokują proces ostatecznego rozwiązania problemu: służby specjalne, które nadużywają swojego autorytetu i wychodząc za ramy uprawnień, wywierają wpływ na proces otwierania archiwów związanych z represjami stalinowskimi.

Zdaniem Gleba Pawłowskiego jest bardzo niedobrze, że sprawa katyńska „wciąż pozostaje elementem zatruwającym stosunki polsko-rosyjskie”. – Jestem przekonany, że istniejąca w Rosja inercja biurokratyczna i opór zostaną przezwyciężone, a dokumenty katyńskie zostaną ujawnione już w najbliższych latach – mówi optymistycznie.

Za rehabilitacją ofiar Katynia wypowiedział się ostatni prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow. – Trzeba zakończyć proces rehabilitacji – powiedział na środowej konferencji prasowej w Moskwie. Zapytany, czego w tej kwestii obawiają się władze, powiedział: – Trzeba je o to spytać, a nie mają się czego obawiać, absolutnie.

Krystyna Brydowska, wiceszef Federacji Rodzin Katyńskich

Dopóki w Rosji będzie rządzić obecna władza, nie uda nam się załatwić żadnych naszych spraw. Ja już nie wierzę w powodzenie procesów sądowych czy innych działań. W rosyjskich mediach głupota goni głupotę. Wyliczyli ostatnio, że będziemy chcieli milion dolarów za każdego zamor- dowanego i że zrujnujemy Rosję. Skąd im to przychodzi do głowy? My, jako Federacja Rodzin Katyńskich, nie występujemy o żadne odszkodowania. Nie ma ceny za życie naszych ojców i za nasze zmarnowane dzieciństwo. Chcemy tylko uznania Katynia za zbrodnię przeciw ludzkości i ujawnienia, gdzie są zwłoki siedmiu tysięcy pozostałych ofiar.

mszy

Aleksander Gurianow, działacz organizacji Memoriał

To ten sam sąd rejonowy, do którego rok temu składaliśmy wnioski o rehabilitację 16 ofiar zbrodni katyńskiej i który odmówił rozpatrzenia naszej prośby. Podobny los spotkał pozwy prawników Stawickiej i Karpińskiego reprezentujących rodziny pomordowanych w Katyniu. Sąd, oddalając ich wnioski o rehabilitację dziesięciu ofiar, najwyraźniej skorzystał z gotowego orzeczenia sprzed roku. Nie doczekaliśmy się sprawiedliwości także w sądzie wyższej instancji. Dlatego nie pozostaje nam nic innego, jak zwrócić się do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

ta.s.

Współpraca: Andrzej Pisalnik, Moskwa