Zwlekając ze sprawami urzędowymi, nie unikniesz zapłaty podatku

Od tego samego momentu liczy się termin złożenia w urzędzie skarbowym zawiadomienia warunkującego prawo do całkowitego zwolnienia z podatku dla najbliższych.

Czytelnik otrzymał wezwanie z urzędu skarbowego do zapłacenia podatku od spadku, jaki mu przypadł po matce, mimo że od jej śmierci upłynęło ponad siedem lat. Pyta, czy podatek ten się nie przedawnił. Jakie obowiązują w tym względzie terminy?

Zacznijmy od tego, że jeżeli wartość spadku przekracza kwotę zwolnioną od podatku, na spadkobiercy ciąży obowiązek złożenia zeznania podatkowego (dla najbliższych kwota wolna to 9637 zł). Obowiązek ten powstaje w praktyce po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, bo dopiero wtedy z całą pewnością wiadomo, że dana osoba jest spadkobiercą. Postanowienie to staje się prawomocne, jeśli nie zakwestionowano go apelacją, po upływie 21 dni od doręczenia go spadkobiercy występującemu w sprawie bez adwokata czy radcy prawnego, albo od ogłoszenia, jeśli spadkobierca był przy nim obecny.

Na spadkobiercy ciąży obowiązek złożenia zeznania w ciągu miesiąca od tej daty.

Jeżeli należy do kręgu najbliższych objętych całkowitym zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn i chce skorzystać z tego zwolnienia, w tym terminie musi zawiadomić urząd o spadku (na formularzu SD-Z „Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych”). Spóźnienie oznacza, że zapłaci ten podatek wedle najłagodniejszej skali przewidzianej dla nabywców z I grupy podatkowej. Można ewentualnie skorzystać wtedy z innych ulg, w tym z ulgi obejmującej do 110 mkw. wartości spadkowego mieszkania lub domu.

Ani zeznanie podatkowe, ani zawiadomienie nie jest potrzebne, jeśli wartość spadku nie przekracza kwoty wolnej.

Jeśli spadkobierca nie złożył zeznania, choć miał taki obowiązek, ani zawiadomienia warunkującego zwolnienie z podatku, urząd skarbowy straci prawo do wymierzenia tej daniny, dopiero jeśli od końca roku, w którym powstała powinność jej zapłacenia, upłynie pięć lat.

Istotna dla przedawnienia jest więc nie data śmierci spadkodawcy, ale data uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jeśli więc z różnych względów spadkobiercy przez dłuższy czas nie podejmowali kroków zmierzających do załatwienia spraw spadkowych, na które składać się może również rozliczenie z fiskusem, odpowiednio przedłuża się moment przedawnienia podatku spadkowego.

Ponieważ w liście czytelnika nie ma informacji o tym, czy i kiedy wydane zostało postanowienie o nabyciu spadku, nie można odpowiedzieć, czy doszło do przedawnienia, czy też urząd skarbowy może jeszcze wydać decyzję ustalającą podatek.

Jeszcze inną kwestią jest przedawnienie podatku, jeśli decyzja ustalająca została już wydana. Wtedy podatek przedawnia się dopiero po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin jego płatności. Podatek od spadków i darowizn jest płatny po upływie 14 dni od doręczenia decyzji urzędu skarbowego ustalającej tę daninę. Fiskus ma więc dużo czasu na jego ściągnięcie.

Od upływu terminu płatności zaczynają narastać odsetki za zwłokę. Wcześniej nie biegną one, bez względu na to, kiedy zmarł spadkodawca, jaki czas upłynął od jego śmierci do wydania postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Sądy obowiązane są przesyłać urzędom skarbowym wszystkie te postanowienia. Urzędy mają więc sygnał, że na danej osobie czy osobach może ciążyć obowiązek złożenia zeznania podatkowego i zapłaty podatku spadkowego. Mogą więc podjąć kroki zmierzające do ściągnięcia tej należności.

Do czasu wydania przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku urzędy z reguły takich kroków nie podejmują, bo nie ma pewności, czy dana osoba istotnie spadek uzyskała.

Można więc na tej podstawie domyślać się, że postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez naszego czytelnika zostało wydane i że nie przedawniło się jeszcze prawo do wydania decyzji ustalającej podatek spadkowy.

Z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, które obowiązuje od 1 stycznia 2007 r., korzystają najbliżsi należący do następującego kręgu:

-Małżonek,

-Dzieci, wnuki, prawnuki (tzw. zstępni),

-Rodzice, dziadkowie, pradziadkowie (tzw. wstępni),

-Rodzeństwo (także przyrodnie),

-Pasierb, pasierbica,

-Ojczym, macocha

Za rodziców uważa się także rodziców adopcyjnych, a za zstępnych – także dzieci adoptowane i ich dzieci, wnuki, prawnuki. Krąg ten nie obejmuje synowych i zięciów oraz teściów, którzy jednak należą do I grupy podatkowej.