Powstanie baza DNA zaginionych

Co roku w Polsce przepada bez wieści więcej osób. Obecnie nieznany jest los ok. 5 tys. z nich. Wkrótce dzięki odrębnej bazie DNA osób zaginionych – przepisy pozwalające ją stworzyć wchodzą w życie dzisiaj – policji łatwiej będzie ustalić, co się z nimi stało.

– Od dawna na to czekaliśmy. To skróci czas poszukiwań, zdecydowanie ułatwi policji ich identyfikację i wykluczy bolesne dla ich rodzin pomyłki – mówi „Rz" Justyna Bereśniewicz ze stowarzyszenia „Bez śladu", które  pomaga wyjaśnić trudne zaginięcia.

Błażej z Łodzi zaginął w 2006 r. w Warszawie, co jego matka zgłosiła tuż po utracie z kontaktu z synem. Zaraz potem z rzeki wyłowiono ciało mężczyzny. Nie mogąc ustalić, kim jest, pochowano go jako NN, czyli osobę o nieustalonej tożsamości. Dopiero w tym roku ustalono, że wyłowiony z rzeki i ten w bezimiennym grobie to Błażej. Gdyby profile były w bazie DNA, to zaginięcie, choć z tragicznym finałem, byłoby od razu wyjaśnione.

Dotychczas odrębnej bazy na potrzeby poszukiwań zaginionych nie było. W bazie  ogólnej, mieszczącej się w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji są profile m.in.  podejrzanych, oskarżonych, ślady DNA nieznanych sprawców przestępstw i osób o nieustalonej tożsamości. Tych ostatnich, pochowanych w bezimiennych grobach, jest blisko tysiąc. – Dotąd możliwe było jedynie jednorazowe przeszukiwanie bazy, każdorazowo na wniosek komendy policji prowadzącej sprawę poszukiwawczą. Teraz sytuacja diametralnie się zmieni.

– Po wprowadzeniu profilu DNA osoby zaginionej do bazy  system będzie na bieżąco sprawdzał i porównywał go z profilami DNA np. zwłok o nieustalonej tożsamości czy osób, które nie wiedzą, kim są – mówi „Rz" Konrad Gajda, wiceszef Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych, działającej od wiosny 2013 r. wyspecjalizowanej komórki w Komendzie Głównej Policji.

W jakich przypadkach nowe narzędzie będzie pomocne?

Ranny w wypadku wskutek  urazu nie wie, jak się nazywa, gdzie mieszka, a przy sobie nie ma dokumentów. Inny przykład to ludzie starsi mający kłopoty z pamięcią, zaginieni z problemami psychicznymi czy wreszcie tacy, którzy z sobie tylko znanych powodów celowo ukrywają swoją tożsamość.

Tak stało się z mieszkańcem Olsztyna, który przez kilkanaście lat podawał się za Zbigniewa T. Dopiero 12 lat po jego śmierci policji udało się ustalić, że był to Piotr A. Dlaczego ukradł czyjąś tożsamość? Na własne życzenie zerwał kontakty z rodziną i przez lata żył, podając się za kogoś innego.

Zaginięć przybywa. W zeszłym roku było 19,6 tys. zgłoszeń,  rok wcześniej niecałe 18 tys. , a w 2011 r. – 15 tys.

Ich finał nie zawsze jest szczęśliwy. Niektórzy zaginieni popełniają samobójstwo, inni padają ofiarą przestępstwa, np. morderstwa.

Nowe narzędzie pozwoli policjantom też szybko porównać zaginionego ze zwłokami o nieustalonej tożsamości. DNA zwłok NN jest dziś w ogólnej bazie  blisko tysiąc.