PIT od spadkobierców za umorzony czynsz

Zobowiązania pieniężne wynikające z zawartych umów przechodzą na spadkobierców. Umorzenie jest dla nich przysporzeniem majątkowym, dlatego gmina powinna wystawić im informację PIT-8C. Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy.

Wystąpił o nią zakład gospodarki mieszkaniowej, który prowadzi postępowania w sprawie umarzania należności po zmarłych najemcach lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Kieruje się uchwałą Rady Miasta w sprawie określenia zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny. Postępowanie kończy się umorzeniem należności, po którym zakład wystawia PIT-8C. Jest to informacja m.in. o przychodach z  innych źródeł.

Zakład jeden egzemplarz wysyła do urzędu skarbowego, drugi zaś pozostawia w swojej dokumentacji (z uwagi na to, że dotyczy osoby, która już nie żyje).

Zdaniem izby skarbowej to błędne postępowanie. Informacja PIT-8C powinna być wystawiona, ale nie na zmarłą osobę.  Umorzenie długu spadkodawcy, który istnieje nadal mimo jego śmierci, stanowi bowiem przysporzenie nie dla zmarłego, ale jego spadkobiercy. Po jego stronie powstaje przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Osoba, która otrzymała nieodpłatne świadczenie, musi wykazać jego wartość w rocznym PIT

Kiedy jest podatek

Izba podkreśliła, że zgodnie z art. 922 kodeksu cywilnego następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy. Dotyczy to zasadniczo każdego stosunku prawnego, w jakim pozostawał zmarły, w tym również umów obligacyjnych (interpretacja nr ITPB2/415-555/14/RS).

– Skarbówka uznała, że spadkobierca, na którego przechodzi dług zmarłej osoby, uzyskuje przychód z nieodpłatnego świadczenia, którym jest umorzenie należności – mówi Przemysław Bogusz, doradca podatkowy w kancelarii TuboTax. – Nie byłoby tego przychodu, gdyby odmówił przyjęcia spadku.

Ekspert podkreśla, że gminy przyznające ulgi mieszkańcom muszą za każdym razem analizować, czy u beneficjenta nie powstał właśnie taki przychód z nieodpłatnych świadczeń. Fiskus każe bowiem wystawiać PIT-8C w różnych sytuacjach, np. przy umorzeniu zaległości z tytułu użytkowania wieczystego albo finansowaniu wycieczek (interpretacje Izby Skarbowej w Poznaniu, nr ILPB1/415-299/12-4/AG i ILPB1/415-362/12-2/AP).

Oczywiście otrzymanie PIT-8C od gminy nie przesądza o tym, że dane świadczenie jest opodatkowane. Osoba, która dostała informację, nie ma obowiązku wpisywania wykazanego w nim przychodu do zeznania rocznego. Musi ocenić, czy faktycznie uzyskała korzyść majątkową i czy nie przysługuje jej jakieś zwolnienie podatkowe.  – Przykładowo, może argumentować, że świadczenie zostało przyznane na podstawie aktu prawnego, który dawał do niego prawo wszystkim osobom spełniającym określone kryteria – mówi Bogusz.

Ulga dla wszystkich

Poparcie tego stanowiska znajdziemy w odpowiedzi ministra finansów na interpelację poselską nr 18 358/2013.  Wynika z niej, że osoba, która mniej płaci za zakładowe mieszkanie, nie uzyskuje podatkowego przychodu.  Minister podkreślił, że na stosowanie niższych stawek dla najemców lokali będących w posiadaniu przedsiębiorstw państwowych i spółek Skarbu Państwa pozwalają przepisy (ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego). Warunki obniżki czynszu określane są w postanowieniach odpowiednio: uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, zarządzenia wojewody lub uchwały organu wykonawczego państwowej osoby prawnej.

Zmniejszenie stawki następuje więc na podstawie aktów o charakterze generalno-abstrakcyjnym, mogących mieć zastosowanie do wszystkich osób spełniających określone w nich przesłanki. Zastosowanie ulgi na podstawie tych aktów prawnych nie powoduje powstania przychodu.