Podanie sołectwa złożone po terminie zostanie odrzucone

Rada gminy do 31 marca roku poprzedzającego rok budżetowy rozstrzyga o wyodrębnieniu w budżecie gminy środków stanowiących fundusz sołecki. Uchwała o wyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu ma zastosowanie do kolejnych lat budżetowych następujących po roku, w którym została podjęta. Akt ten nie przesądza jednak o możliwości skorzystania ze środków funduszu przez dane sołectwo. Warunkiem uruchomienia środków w 2016 roku jest złożenie wniosku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Składa go dany sołtys w terminie do 30 września poprzedzającego rok budżetowy. Złożenie podania jest warunkiem jego uwzględnienia w projekcie budżetu gminy na przyszły rok.

Zatwierdzenie podania

Wniosek danego sołectwa uchwala zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich jego mieszkańców [zobacz wzór].

Jak wskazał WSA we Wrocławiu w wyroku z 9 lipca 2013 r. (sygn. akt III SA/Wr 425/13), z przepisów prawa bezpośrednio nie wynika, kto tworzy zebranie wiejskie rozumiane jako zgromadzenie mieszkańców sołectwa, zamieszkujących stale na jego terenie, zwołane przez uprawnione podmioty w celu podjęcia rozstrzygnięcia, wyrażenia stanowiska czy opinii w określonej sprawie. Jako punkt wyjścia rozstrzygnięcia tej kwestii przyjąć należy, że uczestnicy takiego zebrania powinni mieć zdolność do podejmowania uchwał. Wrocławski sąd administracyjny podkreślił, że takiej zdolności nie mają wszyscy mieszkańcy sołectwa. Aby określić krąg osób uprawnionych, należy ustalić, czy mieszkaniec posiada czynne prawo wyborcze. Przysługuje ono zgodnie z art. 10 § 1 pkt 3 kodeksu wyborczego obywatelowi polskiemu (oraz Unii Europejskiej), który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat i stale zamieszkujący na obszarze tej gminy.

Niezbędne postanowienia

Treść wniosku określa art. 5 ustawy z 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (dalej: ufs). Musi on zawierać:

- wskazanie przedsięwzięcia realizowanego w ramach funduszu sołeckiego. Regulacje ufs nie ograniczają liczby przedsięwzięć finansowanych ze środków funduszu. Jedynym ograniczeniem będzie więc ich koszt oraz wysokość przyznanych sołectwu środków. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) do 31 lipca roku poprzedzającego realizację funduszu informuje sołtysów, ile pieniędzy przypada na każde sołectwo, gdyż do obliczenia tych kwot przyjmuje się liczbę mieszkańców sołectwa według stanu na 30 czerwca roku poprzedzającego rok budżetowy,

- oszacowanie kosztów realizacji zadań objętych wnioskiem; w procesie kosztorysowania należy się kierować cenami średnimi, obowiązującymi na rynku lokalnym,

- uzasadnienie; we wniosku należy wskazać, jakie są powody konieczności wykonania określonych zadań. Argumentacja użyta w uzasadnieniu powinna przekonać radę gminy o trafności wyboru przedsięwzięć wynikających z wniosku.

Zamierzone przedsięwzięcia

Środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy i które służą poprawie warunków życia mieszkańców oraz są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Tak wynika z art. 1 ust. 3 ufs. Warunki te muszą być spełnione łącznie. Chodzi więc o remont boiska szkolnego, postawienie czy wyremontowanie wiaty przystankowej, remont świetlicy wiejskiej, chodników, placu zabaw dla dzieci, zainstalowanie w sołectwie koszy na śmieci, stworzenie miejsca spotkań i rekreacji oraz integracji społeczności lokalnej.

Zadania samorządu gminy mogą być realizowane przez gminę lub jej jednostki pomocnicze, a zatem zadania te muszą się mieścić w sferze jej działania. Przedsięwzięcia muszą służyć poprawie warunków życia mieszkańców. Oznacza to, że nie mogą one dotyczyć indywidualnych, prywatnych interesów, lecz muszą mieć na uwadze dobro wspólnoty lokalnej.

Strategia gminy to dokument określający podstawowe cele, priorytety i kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego danej gminy w dłuższym czasie. Jest to dokument przedstawiający ogólną wizję jej rozwoju. Przedsięwzięcia obejmują zatem projekty o małej skali, jak np. zakup koszy na śmieci czy przebudowa placu zabaw dla dzieci. W przypadku gdy w danej gminie nie została uchwalona strategia rozwoju gminy ani żaden inny dokument o charakterze ogólnym w tym zakresie, niezachowanie tego warunku nie może być podstawą odrzucenia wniosku.

Środki funduszu mogą być przeznaczone nie tylko na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych przez sołectwa, lecz również na pokrycie wydatków na działania zmierzające do usunięcia skutków klęski żywiołowej w rozumieniu ustawy z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 333 ze zm.)

Wymagana procedura

Warunkiem przyznania w danym roku budżetowym środków z funduszu sołeckiego jest złożenie przez sołectwo wniosku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) bada wniosek pod względem formalnym. W terminie siedmiu dni od dnia otrzymania może go odrzucić, jeśli nie spełnia warunków określonych w art. 5 ust. 2–4 ufs. Chodzi o sytuacje, gdy wniosek:

- nie został uchwalony przez zebranie wiejskie,

- został podjęty z inicjatywy innych podmiotów niż sołtys, rada sołecka lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa,

- nie wskazuje przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa,

- nie zawiera oszacowania kosztów przedsięwzięć,

- nie posiada uzasadnienia,

- nie został przekazany przez sołtysa w odpowiednim terminie.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) nie jest jednak upoważniony do badania wniosku pod względem merytorycznym. O odrzuceniu podania organ ten musi powiadomić sołtysa.

Regulacje ufs przewidują tryb odwoławczy od decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o odrzuceniu wniosku sołectwa. W zależności od rodzaju uchybień, a także decyzji sołtysa, wniosek może zostać przez niego podtrzymany albo ponownie uchwalony przez zebranie wiejskie.

W przypadku odrzucenia przez wójta wniosku niespełniającego warunków określonych w art. 5 ust. 2 lub 3 ufs sołtys może:

- w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania informacji od wójta o odrzuceniu wniosku podtrzymać wniosek niespełniający tych warunków, kierując go do rady gminy za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo

- zwołać zebranie wiejskie i przedstawić mu poprawiony wniosek. Zebranie może taki wniosek ponownie uchwalić. W tym przypadku sołtys w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania informacji od wójta o odrzuceniu wniosku przekazuje radzie gminy za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wniosek ponownie uchwalony przez zebranie wiejskie.

W przypadku odrzucenia przez wójta wniosku niespełniającego warunku określonego w art. 5 ust. 4 ufs, tj. złożenie po terminie, sołtys może jedynie podtrzymać wniosek niespełniający tego warunku, kierując go do rady gminy za pośrednictwem wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wniosek odrzucony z tego powodu nie może zostać ponownie uchwalony przez zebranie wiejskie.

W przypadku podtrzymania wniosku przez sołtysa (zarówno wniosku niespełniającego warunków określonych w art. 5 ust. 2 lub 3 ufs oraz art. 5 ust. 4, czyli złożonego po terminie), rada gminy rozpatruje ten wniosek w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania. Rada gminy odrzuca wniosek niespełniający warunków określonych w art. 5 ust. 2–4 ufs lub podtrzymany po upływie siedmiu dni od dnia otrzymania informacji od wójta o odrzuceniu wniosku. Wójt jest związany rozstrzygnięciem rady gminy.

Decyzja organu stanowiącego

Rada gminy musi odrzucić podtrzymany przez sołtysa wniosek w takich samych przypadkach, w jakich wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany go odrzucić. Podejmując uchwałę w sprawie odrzucenia wniosku, rada dokonuje jednak ponownej oceny, czy wniosek sołectwa spełnia wymogi przewidziane w ufs. O ile dokonanie ponownej oceny spełnienia wymogów określonych w art. 5 ust. 3 ufs jest zasadne, o tyle dokonanie takiej oceny w pozostałych przypadkach wydaje się niezrozumiałe. Jeżeli bowiem wniosek został złożony przez sołtysa po 30 września i z tego powodu został odrzucony przez wójta, to ponowne stwierdzenie tego faktu przez radę gminy wydaje się zbyteczne.

Wniosek nieodrzucony przez radę gminy wójt jest obowiązany uwzględnić w projekcie budżetu gminy, przygotowywanym zgodnie z ustawą z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 885 ze zm.) i przedkładanym radzie gminy w terminie do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy.

Rada gminy dokonuje ponownej oceny wniosku sołectwa podczas uchwalania budżetu gminy. W tym przypadku jednak ocena dotyczy treści wniosku, a nie kwestii formalnych. Uchwalając budżet, rada powinna odrzucić wniosek sołectwa, w przypadku gdy zamierzone zadania nie spełniają wymogów określonych w art. 1 ust. 3 ufs

Sołectwa mogą realizować wspólne przedsięwzięcia. W tym przypadku każde z sołectw odrębnie uchwala wniosek. Procedura jest analogiczna jak ta opisana powyżej. Z tym że wniosek powinien zawierać wskazanie przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze danego sołectwa lub innego sołectwa w danej gminie.

Pisaliśmy o tym: Wieś decyduje o przeznaczeniu funduszu sołeckiego na 2016 r. „Administracja" z 25 sierpnia 2015 r.

podstawa prawna: art. 2 ust. 6–7, art. 5 i 6 ustawy z 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 301 ze zm.)