Gmina nie zabroni handlu obwoźnego

Rada miasta Krakowa podjęła uchwałę w sprawie prowadzenia handlu okrężnego. W § 1 tej uchwały rada postanowiła, że „prowadzenie handlu okrężnego tj. naręcznego, prowadzonego z wszelkich ruchomych obiektów, a w szczególności z ręki, kosza, z pojemnika, ze stoiska, z pojazdu samochodowego lub z naczepy samochodowej w miejscach publicznych na terenie miasta Krakowa dozwolone jest wyłącznie w miejscach udostępnionych przez właściciela lub zarządcę terenu". W §2 uchwały stwierdzono zarazem, iż „udostępnianie miejsc do prowadzenia handlu okrężnego na terenach będących własnością Gminy Miejskiej Karków oraz Skarbu Państwa a położonych w jej obrębie i przez nią zarządzanych odbywa się na zasadach określonych przez Prezydenta Miasta Krakowa". W §3 wskazano, iż prowadzenie handlu określonego w § 1 podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty targowej. Natomiast w §4 zastrzeżono, iż prowadzenie handlu okrężnego z naruszeniem przepisów §1 podlega sankcjom przewidzianym w art. 54 i 60³ Kodeksu wykroczeń.

W podstawie prawnej podjętej uchwały, Rada Miasta Krakowa powołała art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, a także art. 40 ust. 4 ww. ustawy zgodnie z którym przepisy porządkowe, ustanowione przez radę gminy, mogą przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzana w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

Wojewoda małopolski, rozstrzygnięciem nadzorczym z 13 listopada 2013 r. stwierdził nieważność uchwały rady miasta Krakowa w całości (sygn. akt WN-II.4131.1.35.2013).

- Przepisy porządkowe w gminie mogą być wydawane w oparciu o art. 40 ust. 3 i 4 ustawy o samorządzie gminnym jedynie wówczas gdy spełnione zostaną kumulatywnie dwie przesłanki pierwsza, tzw. obiektywna, dotycząca stanu prawnego, tj. brak uregulowania tej materii w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, i druga tzw. subiektywna, dotycząca stanu faktycznego, tj. powstanie sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia obywateli albo konieczności zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego – mówi Mirosław Chrapusta, radca prawny i dyrektor Wydziału Prawnego i Nadzoru Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. - Przedmiot regulacji badanej uchwały jakim jest ogólne ustalenie zasad prowadzenia handlu okrężnego na terenie miasta Krakowa nie spełnia powyższych przesłanek - dodaje.

W ocenie wojewody małopolskiego nie można przyjąć by przepisy porządkowe zawarte w uchwale zostały wydane w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach oraz by były niezbędne dla ochrony dóbr wymienionych w art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym

- Przedmiot uchwały jakim jest określenie ogólnych zasad prowadzenia handlu okrężnego na terenach stanowiących własność gminy może zostać m.in. ujęty w ramach ustanowionych przez radę zasad zarządzania mieniem, zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, względnie określona w formie bieżącego gospodarowania mieniem komunalnym przez prezydenta miasta Krakowa – wyjaśnia Mirosław Chrapusta. - W przypadku natomiast mienia Skarbu Państwa, pozostającym w zarządzie miasta Krakowa podstawę tego rodzaju należy poszukiwać w dyspozycji normy ujętej w art. 11ust. 1 ustawy z o gospodarce nieruchomościami w związku z art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie powiatowym - dodaje.

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Wojewoda małopolski zwrócił także uwagę, że ewentualne prowadzenie działalności w zakresie handlu okrężnego w ramach pasa drogowego może być realizowane i egzekwowane na zasadach określonych w ustawie o drogach publicznych. Przepisy tej ustawy wymagają uzyskania od zarządcy drogi zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Prowadzenie handlu w obrębie drogi publicznej bez zezwolenia zarządcy drogi stanowi podstawę do wymierzenia przez zarządcę drogi kary pieniężnej (art. 40 ust. 12 ustawy), a także w przypadku zagrożeniu bezpieczeństwu pieszych, utrudniania ruchu pozwala Policji i Straży Miejskiej na wymierzenie kary grzywy lub nagany (art. 90 Kodeksu wykroczeń)

- Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, iż obowiązujące unormowania prawne, stanowią wystarczająca regulacje do określenia zasad prowadzenia handlu okrężnego na mieniu komunalnym, tym samym brak jest wystarczających podstaw do kreowania w tym względzie przepisów porządkowych – ocenia Mirosław Chrapusta. - Godzi się zauważyć, iż przysługujące radzie gminy kompetencje w zakresie stanowienia przepisów porządkowych nie powinny być wykorzystywane do bieżącego zarządzania na danym obszarze, ale wyłącznie w celu przeciwdziałania realnym zagrożeniom wartości określonych w art. 40 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym – podkreśla radca prawny.

Z Orzecznictwa Sądów Administracyjnych