Koronawirus a podatek od nieruchomości: dopuszczalne zwolnienie podmiotowe dla poszkodowanych firm

- Czy uchwała wprowadzająca zwolnienie z podatku od nieruchomości dla grupy najmniejszych przedsiębiorców – tzw. samozatrudnionych podlega zgłoszeniu do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów – jak inne uchwały w sprawie zwolnień?

Materialno-prawną podstawę do podejmowania przez organy stanowiące gmin uchwał w przedmiocie zwolnień w podatku od nieruchomości stanowi art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wynika z niego, że rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw. Przepis ten wraz z art. 20b tej ustawy oraz art. 7 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, stwarzał powinność po stronie gminy, do zgłoszenia projektu uchwały m.in. przewidującej ww. preferencję do zaopiniowania przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dla przypomnienia, zgodnie z ww. art. 20b ustawy, w przypadkach, o których mowa m.in. w art. 7 ust. 3 wspomnianej ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli uchwała rady gminy przewiduje udzielanie pomocy publicznej, uchwała ta powinna być podjęta z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej.

Czytaj także: Podatek od nieruchomości w czasie pandemii koronawirusa

Z kolei, przepisy dotyczące tej pomocy ujęte zostały w ustawie z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, a wśród nich – art. 7 ust. 3. Stanowi on, że projekt programu pomocowego przewidujący udzielanie pomocy de minimis podlega wyłącznie zgłoszeniu Prezesowi Urzędu, który w terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy.

Zresztą, wspomniany obowiązek opiniodawczy, akcentowano także wielokrotnie w orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych. Przykładowo, w jednym z ostatnich rozstrzygnięć nadzorczych z ww. zakresu przedmiotowego, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w uchwale z 5 grudnia 2019 r. (nr 279/g277/P/19) stwierdziło: Obowiązek zgłaszania projektu uchwały przewidującej udzielenie pomocy de minimis wynika z art. 7 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. W przepisie tym wprost wskazuje się, że projekt programu pomocowego przewidujący udzielenie pomocy de minimis podlega zgłoszeniu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy. Warto również dodać, że naruszenie ww. obowiązku skutkowało orzeczeniem nieważności przez ww. organ nadzoru całej uchwały, było więc dotkliwą sankcją dla gminy.

W kontekście nowych regulacji wprowadzonych w tzw. tarczy antykryzysowej, wspomniana interwencja organu nadzoru, nie powinna jednak wystąpić. Na uwagę zasługuje treść art. 15p wspomnianej tarczy, zgodnie z którym: Rada gminy może wprowadzić, w  drodze uchwały, za część roku 2020, zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19.

Owo zwolnienie, w odróżnieniu od zwolnienia z ww. art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach jest specyficzne, m.in. dlatego, że posiada cechy zwolnienia podmiotowego (mowa w regulacji ww. art. 15p wprost o czynniku podmiotowym - przedsiębiorcach), a nadto dotyczy tylko 2020 roku. Z samej tej regulacji trudno więc wywieść, czy gmina powinna dokonać zgłoszenia projektu uchwały wprowadzającej tego typu zwolnienia do ww. Urzędu, czy też takiej powinności brak po stronie samorządu, tym bardziej, że treść nowego art. 15zzzh ww. tarczy, nie jest jednoznaczna. Z niej z kolei wynika, że wsparcie, o którym mowa m.in. art. 15p stanowi pomoc publiczną, mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Komunikacie Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w  celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01) (Dz.Urz. UE C 91I z 20.03.2020, str. 1).

Na kanwie ww. niejasności, szczególnie pomocne może okazać się stanowisko. Urzędu Konkurencji i Konsumentów zawarte w piśmie z 2 kwietnia 2020 r. (źródło: https://www.uokik.gov.pl/). Wskazano tam m.in., że pomoc udzielana w takich formach przez jednostki samorządu terytorialnego, zarówno w ramach uchwał jak i indywidualnych rozstrzygnięć, nie będzie wymagała zgłaszania do UOKiK, ani tym bardziej Komisji Europejskiej. Przyjęcie danej uchwały na podstawie ustawy antykryzysowej jest tym samym równoznaczne ze stosowaniem odpowiednich warunków wynikających z wyżej wspomnianych Tymczasowych ram.

Skoro więc ww. uchwała w przedmiocie zwolnienia podatników – przedsiębiorców (w tym samo zatrudnionych) nie podlega opiniowaniu przez ww. Urząd (co do zgodności z przepisami UE odnośnie pomocy publicznej), to i brak ryzyka, że regionalna izba obrachunkowa zakwestionuje taki akta prawa miejscowego z powodów proceduralnych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1170 ze zm.)