Oświadczenia majątkowe: co trzeba wykazać w rocznym oświadczeniu

Oświadczenie majątkowe należy złożyć w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach wraz z kopią zeznania (PIT) o wysokości osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym. Osoby, które nie podlegają indywidualnemu rozliczeniu się z urzędem skarbowym (np. emeryci rozliczani przez ZUS, rolnicy, bezrobotni nieosiągający dochodów), na pierwszej stronie składanego oświadczenia majątkowego, w jego lewym górnym rogu, robią adnotację dotyczącą właściwego dla nich urzędu skarbowego.

- Czy osoba niebędąca wójtem, piastująca stanowisko kierownika urzędu stanu cywilnego, jest zobowiązana do złożenia corocznego oświadczenia majątkowego?

Nie.

Taki obowiązek nie wynika ani z przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ani z przepisów ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego. Kierownik USC inny niż wójt może zostać jedynie zobowiązany do złożenia oświadczenia majątkowego na podstawie przepisów ustawy o pracownikach samorządowych. Te zaś stanowią, że do złożenia takiego oświadczenia może zostać zobowiązany każdy pracownik samorządowy, jeżeli jego przełożony wyda mu takie polecenie.

Obowiązek składania corocznych oświadczeń majątkowych ciąży na wójcie, który jest jednocześnie kierownikiem USC. Składają je również – w terminie do 30 kwietnia – kierownicy gminnych jednostek organizacyjnych. Mogłoby się zatem wydawać, że z art. 24h ustawy o samorządzie gminnym wynika obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego również dla innego niż wójt kierownika USC. Tak jednak nie jest. A to dlatego, że urząd stanu cywilnego nie jest jednostką organizacyjną gminy. USC jest częścią urzędu gminy.

Artykuł 24h gminnej ustawy ustrojowej zobowiązuje do składania oświadczeń majątkowych także osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta. Kierownik (inny niż wójt) USC i jego zastępca nie są również takimi osobami. Owszem, mają oni kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych. Ich źródłem jest jednak ustawa – Prawo o aktach stanu cywilnego, a nie upoważnienie wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

W konsekwencji stwierdzić należy, że ani kierownik USC (inny niż wójt), ani jego zastępca corocznych oświadczeń majątkowych (do 30 kwietnia) składać nie muszą. Chyba że złożenia takiego oświadczenia zażąda od nich wójt (burmistrz, prezydent miasta) na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych.

- Czy radny musi podawać w corocznym oświadczeniu majątkowym informacje o dochodach małżonka?

Nie.

W corocznym oświadczeniu majątkowym radny (wójt), a także inne zobowiązane osoby muszą podać informację o zarobkach, które osiągnęli w roku poprzednim.

Nie dotyczy to dochodów ich małżonków. Ta zasada obowiązuje zarówno wówczas, gdy małżonkowie zdecydowali się na rozdzielność majątkową, jak i wtedy, gdy istnieje między nimi wspólność majątkowa. Przepisy, w tym art. 24h i następne ustawy o samorządzie gminnym, nie wymagają bowiem podania informacji o stanie majątkowym małżonka samorządowca, a tym bardziej danych o jego zarobkach.

- Czy członek zarządu spółki, w której gmina ma 100 proc. udziałów, jest zobowiązany do złożenia oświadczenia majątkowego za 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r.?

Tak.

O tym, kto musi dopełnić tej powinności, mówią przepisy samorządowych ustaw ustrojowych. W gminie, poza radnymi i wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), oświadczenie składa również zastępca wójta, skarbnik i sekretarz, osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta, a także kierownik gminnej jednostki organizacyjnej oraz osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną.

Co prawda użyte w art. 24h ustawy o samorządzie gminnym wyrażenie „gminna osoba prawna" może budzić wątpliwości, ale intencją ustawodawcy było objęcie dyspozycją przepisu jak najszerszej grupy podmiotów.

W konsekwencji prezes spółki komunalnej ujawni w oświadczeniu majątkowym informacje o posiadanych nieruchomościach, zasobach pieniężnych, kredytach i udzielonych pożyczkach. Napisze ponadto, jakim samochodem jeździ (jeśli jego wartość przekracza 10 tys. zł), a także poda informacje o innych posiadanych ruchomościach o tej wartości. Mogą to być np. meble, obrazy, a nawet kolekcja znaczków pocztowych czy monet.

- W jaki sposób prawidłowo wypełnić w oświadczeniu majątkowym rubrykę dotyczącą posiadanych nieruchomości?

Posiadaczem jest zarówno właściciel danej nieruchomości, jak i użytkownik wieczysty (któremu przysługuje własność budynku wzniesionego na gruncie), a także faktyczny posiadacz nieruchomości o nieustalonej własności. Posiadaczem nieruchomości jest także najemca, dzierżawca, użytkownik lub osoba mająca inny tytuł do nieruchomości (np. spółdzielcze prawo do lokalu).

Przy określaniu wartości nieruchomości należy samemu oszacować jej wartość rynkową. Jeśli znana jest aktualna wycena nieruchomości dokonana przez upoważniony do takiej działalności podmiot, należy wpisać dokładną wartość. Trzeba też podać rok, kwotę i formę nabycia. Jeśli do nabycia doszło w drodze darowizny lub spadku, należy podać szacunkową wartość nieruchomości.

Ujawnieniu podlega dom (zarówno stojący na gruncie należącym do osoby składającej oświadczenie, jak i stojący na gruncie znajdującym się w użytkowaniu wieczystym oraz dom w spółdzielni mieszkaniowej). Ujawniając posiadany dom, należy podać jego powierzchnię całkowitą, lecz przy szacowaniu wartości nieruchomości należy wziąć pod uwagę zarówno dom, jak i działkę, na której stoi.

Ujawnieniu podlega:

- lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość – mieszkania wykupione na własność od spółdzielni, gmin, zakładów pracy, kupione od dewelopera. W tym przypadku tytuł prawny do lokalu to własność,

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – mieszkanie własnościowe,

- spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu – mieszkanie spółdzielcze,

- lokal wchodzący w skład mieszkaniowego zasobu gminy – mieszkanie komunalne

- prawo najmu mieszkania należącego do towarzystwa budownictwa społecznego.

W oświadczeniu majątkowym należy także podać informację o posiadanym gospodarstwie rolnym. Należą do niego grunty rolne i leśne wraz z budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków rolnych. Ujawnieniu podlegają prawa do gospodarstwa rolnego:

- własność – gospodarstwo rolne indywidualne lub współwłasność – gospodarstwo rolne wspólne,

- użytkowanie wieczyste,

- posiadanie samoistne,

- użytkowanie,

- zarząd,

- dzierżawa.