Dziewięciu sędziów zasypie prezydenta skargami

Sprawą dziewięciu sędziów, którym w sierpniu prezydent odmówił nominacji bez podania uzasadnienia swojej decyzji, zajęła się Helsińska Fundacja Praw Człowieka obejmując ją Programem Spraw Precedensowych.

– Pozwoli to podjąć odpowiednie kroki prawne, by wyjaśnić postępowanie prezydenta – mówi Adam Bodnar z HFPCz.

Sędziów reprezentują dwie międzynarodowe kancelarie prawnicze Salans i Clifford Chance, które same zaoferowały bezpłatną pomoc.

– Postanowiliśmy zająć się tą sprawą, gdyż oprócz wymiaru prawnego ma ona jeszcze bardziej ludzki wymiar. Te osoby zainwestowały przecież w karierę kilkanaście lat swojej pracy i edukacji, a teraz zostaje ona z niezrozumiałych powodów przekreślona. To bardzo negatywny sygnał dla młodych ludzi, którzy planują kariery sędziowskie. Okazuje się bowiem, że mimo spełnienia wszystkich wymogów nikt nie da gwarancji, że będą pełnić tę funkcję – uzasadnia Agnieszka Wardak z kancelarii Salans, będąca jednym z czterech adwokatów zaangażowanych w sprawę.

– W pierwszej kolejności chcemy wyjaśnić, czy odmowa nominacji była decyzją administracyjną prezydenta i czy w związku z tym sędziom przysługują określone środki prawne w celu jej zaskarżenia – tłumaczy strategię Agnieszka Wardak. I dodaje: sprawa nie jest oczywista, gdyż prezydent wysłał jedynie do KRS lakoniczną informację, że nie skorzystał ze swojej prerogatywy do powołania sędziów. I teraz, jeżeli sąd uzna, że była to decyzja, to zamierzamy ją zaskarżyć.

Jeżeli stwierdzi, że nie, dalszym krokiem będzie skarga na bezczynność prezydenta jako organu administracyjnego. Prezydent bowiem powołuje sędziów właśnie na podstawie swoich administracyjnych uprawnień – tłumaczy A. Wardak.

Wszystkich dziewięć osób złożyło wcześniej w Kancelarii Prezydenta wezwanie do usunięcia naruszenia prawa i był to pierwszy krok w procedurze skargi na bezczynność organu. – Brak odpowiedzi oznacza, że będą one wnoszone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w terminie 60 dni od wezwania – dodaje Bodnar.

Adwokaci, zakładając, że sprawa w trybie administracyjnym może nie przynieść rozwiązania, przygotowali też skargi do Trybunału Konstytucyjnego. – Złożyliśmy cztery skargi. Dotyczą one niezgodności art. 55 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, rozumianego w ten sposób, że dopuszcza on możliwość niepowołania sędziego przez prezydenta pomimo wniosku KRS, z szeregiem postanowień konstytucji (m.in. zasadą niezależności sądownictwa) – mówi adwokat Marcin Ciemiński z kancelarii Clifford Chance, który również prowadzi tę sprawę.

Niepowołani sędziowie planują jeszcze wystąpić z roszczeniem cywilnoprawnym o naruszenie dóbr osobistych, godności i dobrego imienia. Dwie osoby, którym minister sprawiedliwości wypowiedział stosunek pracy, złożyły także pozwy do sądu pracy.

– Gdyby krajowe środki prawne okazały się nieskuteczne, rozważamy też, po wyczerpaniu całej procedury krajowej, wniesienie skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – dodaje Bodnar.

W sprawę dziewięciu sędziów zaangażowała się również Krajowa Rada Sądownictwa. Zamierza wystąpić do pierwszego prezesa Sądu Najwyższego z prośbą, by zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o rozwiązanie sporu kompetencyjnego, który zaistniał pomiędzy prezydentem a KRS w kwestii powoływania sędziów. Jeśli doszłoby do złożenia takiego wniosku, byłby to pierwszy spór kompetencyjny w historii Konstytucji RP z 1997 r. – Decyzja w tej sprawie zapadnie jeszcze w tym tygodniu na trwającym obecnie posiedzeniu KRS – informuje Barbara Godlewska-Michalak, rzecznik KRS.