Prezydent wystąpił do TK o rozstrzygnięcie przyznanych w konstytucji prezydentowi prawa do powoływania na wniosek KRS sędziów. Chodzi też o rozstrzygnięcie, czy Naczelny Sąd Administracyjny ma kompetencję do kontroli powołania sędziego, w

szczególności do oceny skuteczności nadania sędziemu prawa do wykonywania władzy sądowniczej. Ponadto prezydent chce wiedzieć  czy NSA jest uprawniony do wiążącej interpretacji przepisów konstytucji w zakresie powoływania przez prezydenta sędziów.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały
Test niezależności sędziów może podważać wyroki

Naruszanie kompetencji prezydenta

W uzasadnieniu pytania prezydent wskazuje, że NSA w szeregu wyrokach, które dotyczyły odwołań kandydatów na stanowiska sędziowskie w SN od uchwał KRS dokonał oceny prawidłowości i skuteczności powołania przez prezydenta sędziów. Według Andrzeja Dudy jest to przekroczenie kompetencji przez NSA i wkroczenie w kompetencje prezydenta. NSA uznaje się w ten sposób za kompetentny do rozstrzygnięcia zagadnienia bezpośrednio wiążącego się z kształtem konstytucyjnej instytucji powołania sędziego, co stanowiącej wyłączne uprawnienie prezydenta RP.
Jeszcze w tym miesiącu NSA zmierza rozstrzygnąć kolejną skargę na postanowienie prezydenta o powołaniu sędziego SN, którą wojewódzki Sąd Administracyjny w 2019 r. odrzucił uznając, że nie ma właściwości do kontroli aktów prezydenta - pisze prezydent.

Tymczasem prezes TK Julia Przyłębska poinformowała prezesa NSA, że zgodnie z prawem wszczęcie sporu kompetencyjnego powoduje zawieszenie postępowań przed organami, których on dotyczy spór.

Co może Trybunał Konstytucyjny

Zgodnie z ustawą o organizacji i funkcjonowaniu TK, rozstrzyga spory kompetencyjne, w przypadku gdy: co najmniej dwa centralne konstytucyjne organy państwa uznają się za właściwe do rozstrzygnięcia tej samej  sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcia (spór pozytywny), lub co najmniej dwa centralne organy państwa  uznają się za niewłaściwe do rozstrzygnięcia określonej sprawy (spór negatywny). Wszczęcie postępowania przed TK powoduje zawieszenie postępowań przed organami, które prowadzą spór kompetencyjny. Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem uczestników postępowania, może też wydać postanowienie o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych.
Spory kompetencyjne przed TK trafiają rzadko, ale np. 21 kwietnia 2020 r. TK rozpatrując wniosek marszałek Elżbiety Witek orzekł, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do dokonywania prawotwórczej zmiany przepisów dotyczących sądownictwa. A chodziło o uchwałę 59 sędziów SN ze starego nadania podjętą bez udziału 37 nowo mianowanych, podważającą status tych nowych.