Prezydent wystąpił do TK o rozstrzygnięcie przyznanych w konstytucji prezydentowi prawa do powoływania na wniosek KRS sędziów. Chodzi też o rozstrzygnięcie, czy Naczelny Sąd Administracyjny ma kompetencję do kontroli powołania sędziego, w
szczególności do oceny skuteczności nadania sędziemu prawa do wykonywania władzy sądowniczej. Ponadto prezydent chce wiedzieć czy NSA jest uprawniony do wiążącej interpretacji przepisów konstytucji w zakresie powoływania przez prezydenta sędziów.
Czytaj więcej
Prezydent chce uchwalenia mechanizmu, który utnie spory o status nie tylko nominatów KRS.
Naruszanie kompetencji prezydenta
W uzasadnieniu pytania prezydent wskazuje, że NSA w szeregu wyrokach, które dotyczyły odwołań
kandydatów na stanowiska sędziowskie w SN od uchwał KRS dokonał oceny prawidłowości i skuteczności
powołania przez prezydenta sędziów. Według Andrzeja Dudy jest to przekroczenie kompetencji przez NSA i wkroczenie w kompetencje
prezydenta. NSA uznaje się w ten sposób za kompetentny do rozstrzygnięcia zagadnienia bezpośrednio
wiążącego się z kształtem konstytucyjnej instytucji powołania sędziego, co stanowiącej wyłączne uprawnienie
prezydenta RP.
Jeszcze w tym miesiącu NSA zmierza rozstrzygnąć kolejną skargę na postanowienie
prezydenta o powołaniu sędziego SN, którą wojewódzki Sąd Administracyjny w 2019 r. odrzucił uznając, że nie ma właściwości do kontroli aktów prezydenta - pisze prezydent.
Tymczasem prezes TK Julia Przyłębska poinformowała prezesa NSA, że zgodnie z prawem wszczęcie sporu kompetencyjnego powoduje zawieszenie postępowań przed organami, których on dotyczy spór.
Co może Trybunał Konstytucyjny
Zgodnie z ustawą o organizacji i funkcjonowaniu TK, rozstrzyga spory kompetencyjne, w przypadku gdy: co
najmniej dwa centralne konstytucyjne organy państwa uznają się za właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcia (spór pozytywny), lub co najmniej dwa centralne organy państwa uznają się za niewłaściwe do rozstrzygnięcia określonej sprawy (spór negatywny). Wszczęcie
postępowania przed TK powoduje zawieszenie postępowań przed organami, które prowadzą spór
kompetencyjny. Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem uczestników postępowania, może też wydać
postanowienie o tymczasowym uregulowaniu kwestii spornych.
Spory kompetencyjne przed TK trafiają rzadko, ale np. 21 kwietnia 2020 r. TK rozpatrując wniosek
marszałek Elżbiety Witek orzekł, że Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do dokonywania prawotwórczej
zmiany przepisów dotyczących sądownictwa. A chodziło o uchwałę 59 sędziów SN ze starego nadania
podjętą bez udziału 37 nowo mianowanych, podważającą status tych nowych.