Konstytucjonalista: Senat wybrał ławników, prezes SN ma zaprzysiąc

Ławnika niegwarantującego bezstronności można poddać testowi, ale nie można nie odbierać od niego ślubowania – mówi prof. Jacek Zaleśny, konstytucjonalista z UW.

Publikacja: 10.01.2023 20:19

I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska

I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska

Foto: Sąd Najwyższy

Czy pierwsza prezes Sądu Najwyższego zwleka ws. ślubowania ławników wybranych przez Senat?

Decyzja wyboru ławników SN jest przyznana na zasadzie wyłączności Senatowi. I Senat tę kompetencję wykonał. Odrębną czynnością jest przyjęcie ślubowania – i ją powinien wykonać Pierwszy Prezes SN.

A czy odbierając ślubowanie, ocenia czynność powołania?

Nie. Powinien ich zaprzysiąc na podstawie dokumentacji od marszałka Senatu, w której jest stwierdzone, że na mocy ustawy o SN nastąpił wybór określonych osób. I to bez zwłoki.

Czy to bezczynność karygodna?

Kwestia wymaga jeszcze wyjaśnienia. Dopóki nie ustalimy, z jakiego powodu zwłoka nastąpiła, nie można przesądzać o niczyjej odpowiedzialności prawnej.

Czytaj więcej

Prezes SN ma wątpliwości co do części wybranych ławników

Ze strony SN słychać, że chodzi o kwestię nieskazitelności czy bezstronności osób wybranych, bo zgłosił ich KOD.

Ale ta kwestia nie podlega ocenie w momencie odbierania ślubowania. Kiedy jest już ławnikiem, w każdej chwili można sprawdzać, czy ta osoba ma cechy niezbędne do orzekania. Bo ławnik w kwestii swej niezawisłości i bezstronności ma status podobny do sędziego. Jeśli jest wątpliwość, czy osoba ma cechy niezbędne do pełnienia funkcji ławnika, nie wyznacza się jej do orzekania. W trakcie postępowania przed SN wobec ławnika można stosować test niezawisłości i bezstronności czy wnosić o wyłączenie. Nie można zakładać, że ktoś nie będzie bezstronny, i z tej przyczyny go nie zaprzysiąc.

Jak długo w tej sprawie można mówić, że nie zachodzi zwłoka?

To kwestia ocenna. Pierwsza prezes SN ma wątpliwość co do dokonanego wyboru i aby ją rozwiać, zadała marszałkowi Senatu pytanie o ten wybór. Gdy marszałek odpowie, potwierdzając, że faktycznie te osoby zostały wybrane na ławników SN, wtedy pierwsza prezes SN będzie mieć pewność co do dokonanego wyboru i będzie zobowiązana odebrać od ławników ślubowanie. Wtedy ten czas upłynie.

Przypomina to sytuację z wybranymi w 2015 r. na sędziów Trybunału Konstytucyjnego, z których zaprzysiężeniem prezydent Duda zwlekał aż do unieważnienia ich wyboru i wybrania nowych.

Wspólnym mianownikiem jest bezczynność, ale przesłanki są różne. Lepszym porównaniem jest tu długotrwałe nieogłaszanie wyroków TK – jeden organ wykonał swoją kompetencję, a drugi przypisał sobie prawo do oceny, czy prawidłowo. A prezydent miał wątpliwość co do działania Sejmu – czy mógł wybrać sędziów TK (i okazało się, że dwóch – nie miał). A z ławnikami SN kwestia nie dotyczy zastrzeżeń do kompetencji, lecz cech osób, które Senat wybrał.

Więc inne porównanie: prezydent, który odmawia powołania lub awansowania sędziego sądu powszechnego (lub SN czy NSA), wskazanego przez Krajową Radę Sądownictwa.

To też całkiem inna sytuacja, bo mamy różne tryby obejmowania urzędu sędziego. Inaczej jest z sędziami trybunałów (TK i Trybunału Stanu), a inaczej z sędziami sądów. Pierwszych wybiera Sejm uchwałami, a kompetencją prezydenta jest odebranie ślubowanie. Inaczej z sędziami sądowymi: oni nie są wybrani uprzednio, tylko prezydent dostaje od KRS wniosek, propozycję ich powołania. Wniosek może zaakceptować bądź odrzucić.

Czytaj więcej

Wojciech Tumidalski: Zły polityczny kompromis

Czy pierwsza prezes Sądu Najwyższego zwleka ws. ślubowania ławników wybranych przez Senat?

Decyzja wyboru ławników SN jest przyznana na zasadzie wyłączności Senatowi. I Senat tę kompetencję wykonał. Odrębną czynnością jest przyjęcie ślubowania – i ją powinien wykonać Pierwszy Prezes SN.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a