Nauczyciel związkowiec może stracić posadę

Nauczyciel pożegna się ze szkołą, gdy będzie niewłaściwie wykonywał swoje obowiązki, a organizacja, w której działa, wyrazi na to zgodę. Nie przeszkodzi temu szczególna ochrona, jaką jest objęty

Publikacja: 25.10.2010 03:20

Nauczyciel związkowiec może stracić posadę

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak Michał Walczak

[b]Dyrektor szkoły podstawowej otrzymał pismo od prezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego, powołującego się na art. 32 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8D0EA1695D82C5DF57FE5D2048CC73A9?id=162202]ustawy o związkach zawodowych,[/link] w którym został poinformowany o szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy dwóch nauczycielek do 2014 r. Jedna z nich jest prezeską ogniska ZNP w szkole.

Jakie uprawnienia w tej sytuacji ma dyrektor szkoły, czy zmniejszająca się liczba oddziałów lub kiepski nauczyciel są mimo wszystko pod ochroną? [/b]– pyta czytelnik.

Nawet chronionego przez związek zawodowy nauczyciela można zwolnić. Chcąc się z nim rozstać ze względu np. na likwidację oddziału lub nienależyte wywiązywanie się z obowiązków służbowych, należy uzyskać zgodę zarządu zakładowej organizacji związkowej. Tylko w szczególnych sytuacjach nie jest ona wymagana.

[srodtytul]Dla wskazanych[/srodtytul]

Szczególna ochrona trwałości zatrudnienia pracownika związkowca polega na tym, że pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może

-dokonać wypowiedzenia umowy o pracę,

-rozwiązać stosunku pracy takiego pracownika w innej formie oraz

-dokonać zmiany jednostronnie warunków pracy i płacy na niekorzyść chronionego pracownika (czyli dokonać wypowiedzenia zmieniającego).

Tak stanowi art. 32 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8767B62E3653F6D79CF502C35406E101?id=162202]ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (DzU z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.[/link]; dalej ustawa związkowa). Ochrona wynikająca z tego przepisu przysługuje pracownikom imiennie wskazanym w uchwale zarządu.

Może to być członek zarządu tej organizacji lub członek niepełniący żadnej funkcji. Istotne jest to, by był upoważniony do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.

[srodtytul]Bez akceptacji[/srodtytul]

Ochrona związkowa przysługuje pracownikowi przez okres określony w uchwale zarządu. Po jego upływie działa przez czas odpowiadający połowie okresu określonego w uchwale, który jednak nie może trwać dłużej niż rok.

Odrębne przepisy przewidują jednak wyjątki od szczególnej ochrony związkowców. Pracodawca może bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej wypowiedzieć lub rozwiązać stosunek pracy z działaczem związkowym, jeśli ogłasza upadłość lub likwidację (art. 41[sup]1 [/sup][link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]). Na tym nie koniec.

Znacznie łatwiej jest przy zatrudnieniu terminowym. Ustanie stosunku pracy chronionego przez związek pracownika mającego angaż na czas określony nigdy nie wymaga zgody związku.

Z przepisów ustawy związkowej wynika bowiem, że akceptację związku trzeba mieć na wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy chronionego pracownika, a nie na jego ustanie w związku z upływem terminu, na jaki była zawarta umowa.

Art. 32 ustawy związkowej nie chroni więc podwładnych, z którymi zawarto umowy o pracę na okres próbny, czas określony i czas wykonywania określonej pracy.

I jeszcze jedna kwestia: chroniony związkowiec może otrzymać wypowiedzenie zmieniające, które doprowadzi do pogorszenia jego sytuacji. Zgoda związku nie jest tu potrzebna jedynie wtedy, gdy mamy do czynienia:

- ze zwolnieniami grupowymi przeprowadzanymi na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7ECE78463FA01C0AEE71D2AC4D6FBC76?id=169524]ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.[/link]; dalej ustawa o zwolnieniach grupowych) albo

- z wprowadzeniem mniej korzystnych regulacji przy zmianie układu zbiorowego pracy (art. 241[sup]13[/sup] § 2 k.p.).

[srodtytul]SN potwierdza[/srodtytul]

Zdaniem Sądu Najwyższego pracodawca może wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi objętemu szczególną ochroną ze względu na członkostwo w zakładowej organizacji związkowej i upoważnienie do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy, nie tylko w ramach zwolnień grupowych, ale także indywidualnych objętych przepisami ustawy o zwolnieniach grupowych [b](wyrok z 19 kwietnia 2006 r., II PK 287/05)[/b].

[srodtytul]Konieczne uzasadnienie[/srodtytul]

Pracodawca może wypowiedzieć lub rozwiązać umowę o pracę pracownika związkowca praktycznie zawsze, gdy będzie ku temu uzasadniony powód. Zwłaszcza jeśli objęty szczególną ochroną związkową narusza swoje podstawowe obowiązki lub nie wywiązuje się z nich w sposób należyty. Tyle że musi uzyskać aprobatę zarządu zakładowej organizacji związkowej.

Przy podejmowaniu decyzji organ związkowy nie może ignorować przyczyn wskazanych przez pracodawcę i odmawiać bezpodstawnie wyrażenia zgody na zwolnienie pracownika.

Wymóg wyrażenia zgody lub jej odmowa nie może oznaczać dowolności oceny przyczyn uzasadniających wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia. Stanowisko organu związkowego nie może bowiem być sprzeczne z dyrektywami zawartymi w art. 8 k.p.

Przepis ten stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

[ramka][b]Wadliwe, ale skuteczne[/b]

Zwolnienie pracownika będącego jednocześnie działaczem związkowym bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej, mimo że bezprawne – bo łamiące przepis ustawy związkowej – jest jednak skuteczne prawnie.

Dochodzi do rozwiązania angażu takiego pracownika, który musi dochodzić swoich roszczeń przed sądem.[/ramka]

[b]Dyrektor szkoły podstawowej otrzymał pismo od prezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego, powołującego się na art. 32 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8D0EA1695D82C5DF57FE5D2048CC73A9?id=162202]ustawy o związkach zawodowych,[/link] w którym został poinformowany o szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy dwóch nauczycielek do 2014 r. Jedna z nich jest prezeską ogniska ZNP w szkole.

Jakie uprawnienia w tej sytuacji ma dyrektor szkoły, czy zmniejszająca się liczba oddziałów lub kiepski nauczyciel są mimo wszystko pod ochroną? [/b]– pyta czytelnik.

Pozostało 90% artykułu
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP