Znak towary musi się różnić od innych znaków

Zdolność odróżniająca znaku towarowego (tzw. dystynktywność) to jedna z przesłanek uzyskania prawa ochronnego.

Publikacja: 23.09.2016 04:00

Znak towary musi się różnić od innych znaków

Foto: www.sxc.hu

Znakiem towarowym może być każde przedstawialne oznaczenie, jeżeli nadaje się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Zdolność odróżniająca ma zasadniczy wpływ na rozpoznawalność znaku towarowego oraz stanowi elementarną przesłankę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy przez urząd dokonujący rejestracji. Nie wszystkie znaki mają pierwotną zdolność odróżniającą. Niektóre z nich nabywają ją dopiero w trakcie długotrwałego używania w obrocie gospodarczym.

Znak towarowy ma za zadanie służyć odróżnianiu w obrocie towarów lub usług konkretnego przedsiębiorstwa od towarów lub usług pochodzących z innych przedsiębiorstw. Dostatecznych znamion odróżniających nie posiadają takie oznaczenia, które nie pozwalają zindywidualizować towaru, jako pochodzącego z określonego źródła. Przy ocenie zdolności odróżniającej należy brać pod uwagę charakterystyczną postać samego oznaczenia, bo to właśnie owa postać zapewni nabywcy trafność wyboru ze względu na pochodzenie towaru.

Zdolność odróżniająca znaku towarowego powinna mieć co do zasady charakter pierwotny, co oznacza, iż z cech strukturalnych znaku towarowego powinno wynikać, że jest on w stanie w zwykłych warunkach obrotu służyć jako oznaczenie odróżniające towarów lub usług, dla których został zgłoszony. Brak pierwotnej zdolności odróżniającej stanowi bezwzględną przeszkodę rejestracji, która może jednak być usunięta wówczas, gdy znak ze względu na odpowiednio długie używanie w obrocie jest w stanie odróżniać wskazane towary lub usługi.

Warte uwagi w kontekście przesłanki zdolności odróżniającej są zgłoszenia znaków towarowych dokonane przez japońską spółkę Toyota Motor Corporation odnoszące się do kształtu i umiejscowienia lamp używanych w samochodach marki Lexus. Co do zasady elementy nadwozi samochodów chronione są przede wszystkim jako wzory przemysłowe, lecz najbardziej dystynktywne elementy bywają zgłaszane jako znaki towarowe graficzne, przestrzenne lub pozycyjne. W przypadku zgłoszeń znaków towarowych UE nr 12048451 oraz nr 12923587 mamy do czynienia z charakterystycznymi diodowymi lampami używanymi do jazdy dziennej, które umiejscowione są w przednim zderzaku auta poniżej lamp głównych a powyżej lamp przeciwmgłowych.

Zgłoszenie znaku graficznego nr 12048451 przedstawiającego owe lampy jako dwa naprzeciwległe ostre haczyki nie budziło wątpliwości Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO, dawniej OHIM). Znak ten uzyskał rejestrację i podlega ochronie na terytorium Unii Europejskiej dla towarów takich jak samochody i ich części.

Urząd nie wyraził zgody na rejestrację znaku pozycyjnego nr 12923587 przedstawiającego dwie podobne lampy diodowe w postaci naprzeciwległych ostrych haczyków na tle widoku z przodu samochodu marki Lexus (model IS produkowany od 2013 r.). Znaki towarowe pozycyjne definiowane są poprzez określony sposób umiejscowienia danego elementu na przedmiocie trójwymiarowym lub dwuwymiarowym. Przedmiotem ochrony znaków pozycyjnych jest obraz lub kształt w określonym położeniu na produkcie. W przypadku tego zgłoszenia część oznaczenia stanowiąca karoserię samochodu była przedstawiona linią przerywaną, a elementy faktycznie mające podlegać ochronie – lampy diodowe – były odpowiednio pogrubione.

W trakcie badania zgłoszenia, EUIPO uznał, że znak ten pozbawiony jest pierwotnej zdolności odróżniającej, wobec czego nie uzyskał rejestracji. Zdaniem eksperta EUIPO dokonującego analizy zgłoszenia, przedstawiony kształt lamp nie miał dystynktywnych cech, które odróżniałyby go od innych lamp samochodowych istniejących w obrocie handlowym. Zgodnie z zaprezentowanym stanowiskiem, osoba zwracająca uwagę na auta tej marki uznałaby lampy LED do jazdy dziennej wyłącznie za funkcjonalną, techniczną część samochodu, nie zaś za oznaczenie odróżniające. Umiejscowienie lamp wskazanych na ilustracji zgłaszanego znaku pozycyjnego było typowe zdaniem EUIPO. Zgłaszający przedstawił dużą liczbę dowodów potwierdzających tezę, że wytwórcy samochodów wykorzystują specyficzne wzory lamp w celu odróżniania swoich produktów, jak również przedstawił materiały mające świadczyć o unikatowym stylu lamp samochodów tej marki, dążąc tym samym do udowodnienia wtórnej zdolności odróżniającej. Lampy diodowe umieszczone niezależnie od lamp głównych stanowią bowiem jeden z istotnych elementów rozpoznawczych samochodów marki Lexus.

Toyota Motor Corporation odwołała się od decyzji o nieudzieleniu ochrony, uzasadniając, że znak w postaci charakterystycznych świateł stanowi odróżniający i wysoce rozpoznawalny element samochodów marki Lexus, rozpowszechniony w trakcie kilkuletniego używania w obrocie gospodarczym. Druga Izba Odwoławcza EUIPO w sprawie R 3244/2014-2 uznała, że charakterystyczne i nadzwyczajnie stylizowane lampy mogą stanowić oznaczenie odróżniające, aczkolwiek każdy przypadek zgłoszenia takiego znaku towarowego powinien być rozpatrywany odrębnie, ze względu na odmienne zobrazowanie graficzne oznaczenia oraz charakterystyczne szczegóły świadczące o zdolności odróżniającej. Zdaniem Drugiej Izby Odwoławczej, ekspert EUIPO dokonując analizy zgłoszenia prawidłowo uznał, że znak przedstawiający lampy LED nie ma pierwotnej zdolności odróżniającej. Nawet, gdy nowatorski wzór lampy samochodowej jest charakterystyczny dla danej marki i jest z nią kojarzony przez konsumentów, nie oznacza to od razu, że posiada wystarczające przesłanki, aby stać się znakiem towarowym. Ponadto, zgłaszający nie przedstawił, zdaniem EUIPO, wystarczających dowodów na nabycie przez znak wtórnej zdolności odróżniającej wynikającej z długotrwałego używania oznaczenia w charakterze znaku towarowego.

Zdaniem autora

Michał Ziółkowski, rzecznik patentowy, senior associate w kancelarii prawnej K&L Gates Jamka sp.k. w Warszawie

Pojęcie znaku towarowego definiowane jest przez pryzmat zdolności odróżniającej jako jego immanentnej cechy, a zarazem podstawowej funkcji. Zdolność ta może mieć charakter pierwotny, który wynika z niespotykanej i nadzwyczajnej struktury lub treści znaku albo wtórny - nabyty w wyniku używania oznaczenia w obrocie. Zdolność odróżniającą, zwaną również dystynktywnością, powinno posiadać każde przedstawialne graficznie i zmysłowo postrzegalne oznaczenie nadające się do odróżniania towarów lub usług, które ma pełnić w obrocie funkcje znaku towarowego.

Znakiem towarowym może być każde przedstawialne oznaczenie, jeżeli nadaje się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Zdolność odróżniająca ma zasadniczy wpływ na rozpoznawalność znaku towarowego oraz stanowi elementarną przesłankę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy przez urząd dokonujący rejestracji. Nie wszystkie znaki mają pierwotną zdolność odróżniającą. Niektóre z nich nabywają ją dopiero w trakcie długotrwałego używania w obrocie gospodarczym.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawnicy
Awans prokuratora szykanowanego za Ziobry i Święczkowskiego
Prawo karne
Prokuratura przeszukała dom Zbigniewa Ziobry. "Okien nie wybijano"
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe