Agencja pracy tymczasowej w Polsce a oddelegowanie do pracy w innym kraju Unii Europejskiej

Odmowa wydania pracownikom agencji pracy tymczasowej działającej w Polsce oddelegowanym do pracy w innym kraju Unii Europejskiej druku A1, który poświadcza podleganie polskiemu ubezpieczeniu społecznemu, jedynie z uwagi na obroty agencji nieprzekraczające w Polsce 25 proc., jest wadliwa.

Publikacja: 17.11.2016 03:00

Agencja pracy tymczasowej w Polsce a oddelegowanie do pracy w innym kraju Unii Europejskiej

Foto: 123RF

Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 6 lipca 2016 r. (II UK 49/15).

Sąd okręgowy oddalił odwołanie od decyzji ZUS odmawiającej wydania zaświadczenia A1 potwierdzającego, że pracownicy w okresie wykonywania pracy na terytorium Francji i Niemiec podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych. Sąd apelacyjny oddalił z kolei apelację spółki od tego wyroku.

SA odwołał się do decyzji Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego nr A2 z 12 czerwca 2009 r. dotyczącej wykładni art. 12 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym (DzU UE C 2010.106.5; dalej: decyzja A2) oraz do opracowanego przez Komisję Administracyjną na podstawie tej decyzji Praktycznego poradnika: Ustawodawstwo mające zastosowanie do pracowników w Unii Europejskiej (UE), Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i Szwajcarii. Na tej podstawie ustalił, że w Polsce spółka uzyskała obroty na poziomie 16 proc., zatrudniała 84 pracowników do realizacji w kraju 11 umów z kontrahentami, natomiast do pracy za granicą zatrudniała 179 osób oddelegowanych w celu realizacji 39 umów. Stwierdził, że prowadzenie tej działalności nie odpowiada warunkom z rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE), ponieważ w Polsce nie został osiągnięty obrót co najmniej 25 proc.

Spółka zaskarżyła wyrok SA. Zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez niezastosowanie art. 12 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 wskutek nieprawidłowej wykładni przesłanki prowadzenia przez pracodawcę kierującego pracownika do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim normalnej działalności w państwie, w którym ma siedzibę.

Wyrokiem z 6 lipca 2016 r. (II UK 49/15) Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę SA do ponownego rozpoznania.

Komentarz eksperta

Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Wyrok Sądu Najwyższego jest słuszny. Określono w nim, że podstawowym łącznikiem wskazującym właściwe prawo w zakresie ubezpieczeń społecznych jest miejsce wykonywania pracy. Stosownie do art. 12 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 987/2009, pracownik najemny zatrudniony w jednym państwie członkowskim przez pracodawcę prowadzącego tam normalnie swą działalność, którego ten pracodawca delegował do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w jego imieniu, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem że:

- przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy, oraz

- osoba ta nie jest wysłana, aby zastąpić inną osobę.

Ustalenie, czy pracodawca, który deleguje pracowników do pracy w innych państwach Unii Europejskiej, prowadzi normalną działalność w Polsce w rozumieniu tego przepisu, wymaga oceny z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących prowadzenie zazwyczaj znacznej działalności w Polsce. Konieczne jest jednak ich dopasowanie do specyficznych cech pracodawcy i do rzeczywistego charakteru prowadzonej przez niego działalności (art. 14 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 987/2009). Wskazówki co do kryteriów zostały zawarte w decyzji A2. Wymieniono w niej:

- miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma zarejestrowaną siedzibę i administrację,

- liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie tej siedziby oraz w drugim państwie członkowskim,

- miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani,

- miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami,

- prawo mające zastosowanie do umów zawartych przez przedsiębiorstwo z pracownikami i z klientami,

- obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich, których rzecz dotyczy, oraz

- liczbę umów wykonanych w państwie wysyłającym.

Ten katalog jest jednak otwarty i niewiążący w tym sensie, że instytucja właściwa ma obowiązek poprawnie zastosować kryteria, dokonując ich prawidłowego doboru do charakteru działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w państwie, w którym ma ono siedzibę.

Uwzględniając okoliczności sprawy SN wskazał na specyfikę działania agencji pracy tymczasowej (APT). Charakter jej działalności polega na pośredniczeniu między poszukującymi pracowników i osobami poszukującymi pracy. Jeżeli APT zarejestrowana w Polsce prowadzi taką działalność przez wysyłanie pracowników do innego kraju Unii, w którym ich pracę wykorzystują pracodawcy użytkownicy, to obowiązuje ją także art. 671 § 2, pkt 3 k.p. Działanie takiego przedsiębiorcy jest w swej istocie działaniem transgranicznym; rozkłada się na co najmniej dwa państwa, w których zwykle APT prawie równolegle wykonuje przypisane jej czynności w celu realizacji trójstronnego stosunku prawnego powstającego w związku z zawieraniem umów o pracę tymczasową.

Zarówno w państwie, w którym APT pozyskuje i zatrudnia pracowników, jak i w państwie, w którym zawiera umowy z pracodawcami użytkownikami oraz przekazuje pracowników, aby wykonywali pracę na ich rzecz, wykonuje normalnie przypisane jej czynności. Ze względu na współzależność końcowego sukcesu od aktywności w każdym z państw, nie można scharakteryzować działania związanego z realizacją takiego przedsięwzięcia w żadnym z nich jako „nieznacznego". Porównywanie przychodu APT w państwie delegującym i w państwie delegowania nie jest właściwe. Przedsiębiorstwo w państwie, z którego deleguje pracownika, ponosi przede wszystkim koszty związane z zatrudnieniem, natomiast zyski z tego tytułu czerpie od kontrahenta w państwie oddelegowania. Model prowadzenia APT bazuje na różnicy cenowej pracy w państwach członkowskich, co sprawia, że równoległe oferowanie usługi na rynku krajowym i zagranicznym, przy zastosowaniu kryterium przychodowego, nie przedstawia działań przedsiębiorstwa w rzeczywistej skali. Potwierdza to nieprzydatność kryterium obrotu.

O nieadekwatności tego kryterium w odniesieniu do takiego rodzaju działalności, SN orzekł w składzie siedmiu sędziów w wyroku z 18 listopada 2015 r. (II UK 100/14). SN zaaprobował wówczas pogląd wyrażony w wyroku z 18 listopada 2015 r. (II UK 46/14), z którego wynika że „obrót wynoszący około 25 proc. całkowitego obrotu w państwie delegującym" jako wskaźnik wystarczający do ustalenia faktu prowadzenia znacznej części działalności w państwie delegującym, wymienia się tylko w Praktycznym poradniku. Zatem jest to kryterium pozanormatywne, którego nie można traktować jako wystarczającego i decydującego owłaściwym ustawodawstwie w zakresie ubezpieczeń społecznych. Nieosiągnięcie obrotu na poziomie 25 proc. wymaga natomiast analizy okoliczności określonej sprawy przy uwzględnieniu pozostałych kryteriów.

W ocenie SN konieczne jest badanie wszystkich kryteriów charakterystycznych dla działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Stosowanie tylko kryterium związanego z wielkością obrotu jest mylące lub niewystarczające. Nie ulega wątpliwości, że uwzględniając inne kryteria w przypadku APT, która działalność opiera na rekrutacji pracowników w związku i na potrzeby realizacji zamówienia kontrahenta, takie przedsiębiorstwo prowadzi znaczną część działalności w państwie, w którym w znacznym stopniu poszukuje pracowników.

Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 6 lipca 2016 r. (II UK 49/15).

Sąd okręgowy oddalił odwołanie od decyzji ZUS odmawiającej wydania zaświadczenia A1 potwierdzającego, że pracownicy w okresie wykonywania pracy na terytorium Francji i Niemiec podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych. Sąd apelacyjny oddalił z kolei apelację spółki od tego wyroku.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Koniec 500+. Kiedy ostatnie wypłaty? 800+ na koncie już w grudniu?
Konsumenci
Nowy Sejm przyjął pierwszą ustawę. Dotyczy zakazu handlu w niedziele
W sądzie i w urzędzie
PESEL można już zastrzec. Jak to zrobić?
Prawo pracy
Szef może zablokować samowolną pracę po godzinach
Zdrowie
Ziobro na odchodne złożył wniosek do TK. Ma duże znaczenie dla lekarzy
Materiał Promocyjny
Razem dla Planety, czyli chemia dla zrównoważonej przyszłości