Najem do podziału po rozwodzie

Może więc być objęte podziałem po rozwodzie. Przyjmuje się, że prawo najmu, w tym najmu mieszkania, uzyskane przez obydwoje lub jednego z nich w czasie trwania małżeństwa, jest zawsze ich wspólnym dorobkiem.

[srodtytul]Rozwiązanie na tymczasem [/srodtytul]

Prawo najmu może więc być przedmiotem podziału, jeśli małżonkowie zdecydują się na ostateczne zakończenie rozliczeń majątkowych.

Inną kwestią jest unormowanie sposobu korzystania przez małżonków z mieszkania na czas przebywania pod wspólnym dachem. Takie rozstrzygnięcie musi się znaleźć w wyroku orzekającym rozwód lub separację i ma z założenia charakter tymczasowy. Wyjątkowo sąd może też w takim wyroku rozwodowym na wniosek jednego małżonka nakazać eksmisję drugiego. Eksmisja wchodzi w rachubę, gdy dany małżonek swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, tj. stale nadużywa alkoholu, wywołuje awantury, dopuszcza się przemocy, stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia lub spokoju drugiego małżonka i dzieci.

[srodtytul]Inaczej w majątku osobistym [/srodtytul]

Co ważne, rozstrzygnięcie dotyczy przebywania w mieszkaniu należącym do majątku osobistego tylko jednego z małżonków, np. kupionego przed ślubem lub odziedziczonego, które oczywiście nie może być przedmiotem podziału. Podziałem nie jest też objęte prawo najmu, jeśli żona czy mąż uzyskał je przed ślubem, np. wstępując w stosunek najmu po zmarłym najemcy. Jego najemcą jest bowiem tylko ten małżonek.

To samo dotyczy mieszkań przydzielonych jednemu małżonkowi jako mieszkanie służbowe czy kwatera stała z racji pracy w wojsku, policji, Straży Granicznej, Służbie Więziennej itp. Nie wchodzi zresztą również w rachubę orzeczenie w wyroku rozwodowym eksmisji tego małżonka.

[srodtytul]Problem z wyceną [/srodtytul]

Jeśli jednak najem należał do majątku dorobkowego i przychodzi dzielić ten majątek, powstaje kwestia wyceny tego prawa. W [b]uchwale z 24 maja 2002 r. (sygn. III CZP 28/02) Sąd Najwyższy[/b] stwierdził, że wartość prawa najmu mieszkania komunalnego, za który opłacany jest czynsz regulowany, stanowi różnica między czynszem wolnym a regulowanym, ustalona z uwzględnieniem – stosownie do konkretnych warunków – przypuszczalnego okresu trwania tego najmu.

Uchwała jest nadal aktualna. Wciąż, mimo prób uwolnienia czynszów w mieszkaniach przydzielonych przed laty, a należących do prywatnych właścicieli, ich wysokość podlega reglamentacji.

Ten więc z małżonków, któremu przypadnie prawo najmu, musi z tej racji w ramach podziału majątku wspólnego wypłacić drugiemu małżonkowi połowę różnicy między czynszem wolnym, jaki trzeba by w ich mieście czy gminie płacić za takie samo mieszkanie, a czynszem regulowanym za hipotetyczny okres trwania najmu, który musi ustalić sąd.

[wyimek]Podziałem nie jest objęte prawo najmu, jeśli żona czy mąż uzyskał je przed ślubem[/wyimek]

A jak wycenić wartość prawa najmu w innych sytuacjach? Czy należy wyceniać je również, gdy wynajmujący pobiera za nie czynsz rynkowy? Wydaje się, że w takim wypadku jego wartość jest praktycznie zerowa i spłaty dla małżonka, który z lokum ma się wyprowadzić, w rachubę nie wchodzą.

[srodtytul]Prawo do mieszkania socjalnego [/srodtytul]

Jeśli w wyniku podziału majątku wspólnego sąd nakazał jednemu z małżonków opuszczenie mieszkania, musi w tym samym wyroku rozstrzygnąć, czy przysługuje mu prawo do lokalu socjalnego czy nie. Dostarczenie takiego lokalu obciąża gminę. To samo odnosi się do sytuacji, gdy nakaz dotyczy opuszczenia spółdzielczego mieszkania lokatorskiego, a także własnościowego. Może nadal mieszkać w lokalu przyznanym byłemu małżonkowi do czasu otrzymania od gminy lokalu socjalnego.

Choć o prawie do lokalu socjalnego decyduje sąd, w niektórych sytuacjach nie może go odmówić, gdy mieszkanie należy do tzw. publicznego zasobu (nie dotyczy to mieszkań w domach prywatnych). Musi przyznać je m.in.: kobiecie w ciąży; obłożnie choremu; emerytowi i renciście spełniającym warunki do korzystania z pomocy społecznej; bezrobotnemu; osobie sprawującej opiekę nad wspólnie zamieszkałym z nią dzieckiem. Jest zwolniony z tego obowiązku, jeśli osoby te mogą zamieszkać w innym mieszkaniu niż dotychczas zajmowane.

[srodtytul]Udział w opłatach za mieszkanie [/srodtytul]

Za zapłatę czynszu, a także tzw. opłat eksploatacyjnych związanych z mieszkaniami spółdzielczymi, a także używanymi na zasadzie najmu odpowiedzialne są wszystkie osoby pełnoletnie stale w danym lokum mieszkające. Dotyczy to także rozwiedzionych małżonków, którzy pozostają nadal pod wspólnym dachem.

Jeśli jeden z rozwiedzionych uiszcza opłaty związane z korzystaniem z mieszkania, może się domagać zwrotu odpowiedniej części od drugiego z byłych małżonków.

[ramka] [b]Kiedy wspólność ustawowa[/b]

Według art. 680[sup]1[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=EB102AD2ADB60A0571C4B88E86704381?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] małżonkowie bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe są najemcami lokalu, jeśli:

- najem tego lokum ma służyć zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny oraz