Prawo prasowe: sprostowanie ma zastąpić polemika zainteresowanego

Senat przygotował projekt nowelizacji przepisów o sprostowaniu. Ma dostosować regulacje do wskazań Trybunału Konstytucyjnego, który zakwestionował ich rygoryzm. Specjaliści od prawa prasowego są krytyczni wobec zmian.

Trybunał wytknął, że prawo prasowe nie definiuje sprostowania, a jednocześnie zakazuje pod groźbą kary komentowania go w tym samym numerze. Zakwestionował też karne rygory za uchylanie się od sprostowania. Wyznaczył parlamentowi półtora roku na poprawienie przepisów. Termin upływa 14 czerwca, stąd senacki projekt.

Najważniejsza zmiana to zastąpienie sprostowania nieprawdziwej lub nieścisłej wiadomości oraz reakcji na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym jedną formą: odpowiedzią, w której można się odnosić zarówno do faktów, jak i do ocen.

W opinii projektodawców tylko to uchronić może prawa osoby "zaczepionej" publikacją, siłą rzeczy strony słabszej.

Projekt wzoruje się na systemie romańskim, który umożliwia reagowanie na wszelkie wypowiedzi, i opisowe, i wartościujące, a nie wyłącznie na nieprawdziwe informacje. Przy okazji wydłuża termin na wystąpienie do prasy z miesiąca do trzech miesięcy. Odpowiedź nadal nie będzie mogła przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu publikacji, którego dotyczy, ale rozluźnia się istotnie zasady jego mierzenia.

– Teraz przy sprostowaniu badamy fakty: to i to jest nieprawdziwe, i to prostujemy. Dlatego sprostowania mogą być krótkie i rzeczowe – wskazuje prof. Bogudar Kordasiewicz, ekspert z prawa prasowego. – Niestety zaproponowany model będzie generował niepotrzebne polemiki i utarczki, zamiast wyjaśniać spory. Może być też trudny dla prasy papierowej, gdyż takie sprostowania polemiki mogą zajmować znaczną część łamu.

Zupełnie nową regulacją jest trzydniowy termin na sprostowanie w Internecie.

Nowela nie rezygnuje z kar. Nadal redaktorowi naczelnemu, który uchyli się od opublikowania odpowiedzi albo skomentuje ją w tym samym numerze, grozić będzie grzywna, zrezygnowano tylko z kary ograniczenie wolności. Rzecz w tym, że to nie kary są dolegliwe. Dolegliwy jest sam proces karny, któremu nie tylko środowisko dziennikarskie jest od lat przeciwne.

– Uważam, że rygory karne wobec prasy powinny być zniesione – wskazuje dr Adam Bodnar, wiceprezes Fundacji Helsińskiej. – Poszkodowany może się przecież domagać sprostowania w sądzie cywilnym czy wytoczyć proces o ochronę dóbr osobistych.

- Nie rozumiem inicjatywy Senatu, aktualna jest przecież propozycja noweli autorstwa Ministerstwa Kultury, która, tak samo jak wydawcy prasy, jest za pozostawieniem tylko sprostowania, które odnosić się będzie do faktów, dając w zamian gwarancję niekomentowania go w tym samym numerze czy audycji – mówi Maciej Hoffman, dyrektor generalny Izby Wydawców Prasy.

Wszystkie prasowe sprawy karne będą ścigane z oskarżenia prywatnego.