Unieważnienie odwołania rektora nie narusza autonomii uczelni

Co może minister

Ł.W. złożył skargę na bezczynność Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ją odrzucił jako niedopuszczalną, bo dotyczy takiej sfery działania organu administracji, która nie jest załatwiana w formie decyzji, postanowienia aktu lub czynności administracyjnych.

W ocenie WSA, stwierdzenie nieważności uchwały organu kolegialnego uczelni w trybie nadzoru może dotyczyć tylko takiej uchwały lub decyzji, która jest przekazywana Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Sąd powołał się postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 czerwca 2010 r. (sygn. akt I OSK 884/10), który stwierdził, że nadzór ministra i możliwość skorzystania przez niego z uprawnienia do stwierdzenia nieważności uchwały dotyczy wyłącznie uchwał podjętych przez organ uczelni w sprawach: przyjęcia lub zmiany statutu; uruchomienia lub zniesienia kierunku studiów wraz z informacją o obsadzie kadrowej na prowadzonych kierunkach studiów; utworzenia zamiejscowej jednostki organizacyjnej wraz z informacją o bazie materialnej i obsadzie kadrowej tej jednostki; przyjęcia lub zmiany regulaminu studiów lub regulaminu studiów doktoranckich oraz zasad i trybu przyjmowania na studia i studia. Takie uchwały podejmuje Senat uczelni.

Granice autonomii

Rozpatrując skargę kasacyjną odwołanego rektora Ł.W. NSA postanowił odstąpić od tego stanowiska. Jego zdaniem przemawia za tym kilka argumentów. Po pierwsze żaden przepis nie ogranicza uprawnień nadzorczych ministra do uchwał Senatu. Niezgodne z wykładnią systemową byłoby także przyjęcie, że nadzorowi ministra podlegają tylko te uchwały, które podlegają obligatoryjnemu przekazaniu ministrowi. NSA uznał także, że niedopuszczalna w państwie prawnym jest sytuacja, gdy uchwały, które mogą naruszać prawa i wolności jednostek, są wyłączone z władczej kontroli jakichkolwiek organów zewnętrznych względem uczelni.

Czwarty argument dotyczył zasady autonomii szkół wyższych. W ocenie NSA przepisy Konstytucji i Prawa o szkolnictwie wyższym zapewniają autonomię, ale na zasadach określonych w ustawie. - Granicą zatem autonomii szkoły wyższej jest legalność postępowania jej organów – podkreślił NSA.

Jego zdaniem podstawą do stwierdzenia przez ministra nieważności uchwały organu kolegialnego uczelni czy decyzji rektora innej niż decyzja administracyjna jest stwierdzenie jej niezgodności z przepisami prawa lub statutem uczelni.

- Nadzór ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego ma charakter wyłącznie legalnościowy i jego celem jest przywrócenie praworządności działania (organów) szkoły wyższej. Nie ma zaś on na celu merytorycznego ingerowania w zasadność decyzji szkoły wyższej – stwierdził NSA.