Absolwent prawa, oprócz aplikacji adwokackiej lub radcowskiej, ma też oczywiście inne możliwości. Może np. zdawać na aplikacje specjalistyczne: sędziowską i prokuratorską, którą prowadzi Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie.
Kandydat na sędziego i prokuratora musi mieć polskie obywatelstwo, nieposzlakowaną opinię, czystą kartotekę karną, tytuł magistra prawa i stan zdrowia, który pozwala na zostanie aplikantem.
Od 2016 r. nabór będzie bezpośredni, czyli nie poprzedzi go aplikacja ogólna. Udział w konkursie trzeba wcześniej opłacić. Kwotę określa minister sprawiedliwości – w 2015 r. to 875 zł.
Nabór podzielono na dwa etapy: test i pracę pisemną polegającą na rozwiązywaniu kazusów. O kolejności na liście kwalifikacyjnej zdecyduje suma punktów z obu etapów.
Nauka potrwa 36 miesięcy. Każdy aplikant dostanie patrona-koordynatora. Na zjazdy do Krakowa przyjedzie raz lub dwa razy na kwartał, resztę praktyk odbędzie w swoim sądzie.