Wspólność majątkowa, to wspólne składki OFE

Pieniądze gromadzone na koncie uczestnika OFE, gdy pozostaje on w związku małżeńskim, a małżonkowie posiadają wspólnotę majątkową, stanowią ich wspólny majątek. Właśnie dlatego, że przepisy określają kapitał emerytalny w OFE jako majątek wspólny małżonków, osoba zawierająca umowę z funduszem emerytalnym musi złożyć pisemne oświadczenie o tzw. stosunkach majątkowych. Musi więc zadeklarować, czy istnieje między nią a jej małżonkiem wspólnota majątkowa.

Jeśli istnieje (tak dzieje się najczęściej) – trzeba zakreślić na formularzu umowy odpowiedni kwadrat (istnienie wspólnoty majątkowej). Nie są wymagane dokumenty potwierdzające ten fakt. Jeśli osoba jest stanu wolnego, zakreśla informację, że oświadczenie o tych stosunkach jej nie dotyczy.

Przykład

Przystępująca do OFE kobieta jest mężatką, a między nią i jej mężem istnieje wspólnota majątkowa. Zapisując się do funduszu, zakreśli tylko w odpowiednim miejscu formularzu umowy, że istnieje między nimi wspólnota. Nie musi przedstawiać dodatkowych dokumentów, które będą zaświadczać, że tak jest.

W razie intercyzy – dokumenty

Jeżeli natomiast osoba zapisująca się do OFE jest żonata/zamężna, ale między nią a jej małżonkiem nie istnieje wspólnota majątkowa (bo podpisała umowę o rozdzielności majątkowej – intercyzę, albo sąd orzekł separację) – ma ona obowiązek udokumentować sposób uregulowania tych stosunków. W takim przypadku musi przedstawić akt notarialny (lub jego poświadczoną kopię) o zawarciu umowy o rozdzielności majątkowej.

Przykład

Przystępujący do funduszu mężczyzna jest żonaty, ale zawarł intercyzę. Kiedy będzie zapisywać się do OFE i oświadczy, że pozostaje w związku małżeńskim, ale nie istnieje między nim a jego żoną wspólnota majątkowa – fundusz będzie domagać się od niego oryginału lub poświadczonej kopii umowy o rozdzielności majątkowej zawartej między małżonkami.

Informuj o zmianach

Obowiązek zgłoszenia powstania lub ustania wspólnoty majątkowej ciąży na członku OFE, który po podpisaniu umowy zmienia dotychczasowy status, jeśli chodzi o tę wspólnotę. Najczęściej są to sytuacje:

OFE nie odpowiada za szkody powstałe wskutek niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązku oświadczenia o stosunkach majątkowych

- zawarcia lub rozwiązania związku małżeńskiego,

- podpisania lub zniesienia intercyzy,

- orzeczenia separacji.

W takim przypadku członek OFE musi pisemnie lub za pomocą poczty elektronicznej zgłosić do OFE nowe oświadczenie o zmianie w sposobie uregulowania stosunków majątkowych – najlepiej użyć do tego udostępniany przez OFE formularz. Dokument potwierdzający zmianę przedkłada tylko się wtedy, gdy OFE tego zażąda.

W przypadku zawarcia związku małżeńskiego obowiązek ten spoczywa na obojgu małżonkach – muszą oni złożyć odrębne pisemne oświadczenia. Często zdarza się, że kobiety pamiętają o składaniu korekty do OFE w związku ze zmianą swojego nazwiska po zawarciu małżeństwa, natomiast panowie nie widzą potrzeby korekty czegokolwiek w umowie przystąpienia do funduszu.

Przykład

Kobieta przystępując do OFE była panną. Po dwóch latach przynależności do funduszu wyszła za mąż i ma z mężem wspólność majątkową.

W takiej sytuacji ma obowiązek zgłosić ten fakt do swojego OFE.

Przykład

Klient OFE należy do funduszu od 1999 roku. Sąd orzekł w tym roku separację jego i małżonki. Tym samym ustała między nim a jego żoną wspólnota majątkowa.

Od tego momentu środki, jakie wpływają na jego rachunek do OFE, nie są więc majątkiem wspólnym małżonków. Jeśli chce poinformować o tym swój fundusz, musi złożyć odpowiednią deklarację.

W razie niedopełnienia obowiązku złożenia oświadczenia o stosunkach majątkowych OFE przyjmie, że między małżonkami istnieje wspólność ustawowa albo że małżeńskie stosunki majątkowe uregulowane są zgodnie z treścią umowy zawartej z OFE lub ostatnim zawiadomieniem dokonanym przez członka.

Należy więc pamiętać o aktualizacji swoich wcześniejszych oświadczeń w zakresie uregulowania stosunków majątkowych. Tym bardziej że OFE nie odpowiada za szkody powstałe wskutek niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązku oświadczenia o stosunkach majątkowych.

Jak dzieli się pieniądze

Ponieważ środki gromadzone w OFE są majątkiem wspólnym małżonków, podlegają podziałowi w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa. Małżonkom należą się więc środki zgromadzone na rachunku drugiego współmałżonka.

Jeżeli małżeństwo uczestnika OFE ulegnie rozwiązaniu, środki zgromadzone na jego rachunku, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego, są przekazywane na jego rachunek do OFE. Ich przelew odbywa się na zasadzie tzw. wypłaty transferowej pisaliśmy str. 2), czyli transakcji między OFE. Odbywają się one na koniec lutego, maja, sierpnia i listopada.

Aby taka wypłata się odbyła, współmałżonek uprawniony do wypłaty ma obowiązek przedstawić funduszowi dowód, że środki zgromadzone na rachunku współmałżonka jemu się należą. Podstawowym dowodem jest umowa w formie aktu notarialnego, w którym małżonkowie dzielą majątek wspólny.

Tylko w wyjątkowych sytuacjach >patrz ramka str. 2 można się starać o ich wypłatę gotówkową.

Przykład

Klient OFE zgromadził na rachunku od 1999 r. do marca 2012 r. (kiedy rozwiódł się ze swoją żoną) 50 tys. zł. Pieniądze te podlegają podziałowi, np. w drodze orzeczenia sądu, który przyzna środki po połowie.

Jego OFE przekaże więc 25 tys. zł na rachunek do funduszu jego żony (po tym, jak zgłosi się ona po taką wypłatę).

Klient ma jednak prawo do pieniędzy zgromadzonych w tym okresie na rachunku w OFE jego żony. W tym celu musi zgłosić się do funduszu małżonki z dokumentami poświadczającymi, że środki zgromadzone na jej rachunku mu się należą.

Gdy małżonek, któremu należą się pieniądze, nie posiada rachunku w OFE i w terminie dwóch miesięcy nie wskaże go w jakimkolwiek funduszu – OFE, do którego należał drugi ze współmałżonków, otwiera u siebie rachunek na jego nazwisko i przekazuje na niego, w ramach wypłaty transferowej, przypadające mu środki.

Z chwilą otwarcia rachunku były współmałżonek uzyskuje członkostwo w funduszu, który ma obowiązek potwierdzić na piśmie jego warunki.