PIT: Przychód z nieodpłatnego nabycia dopiero w chwili zbycia

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 lutego 2013 r. (II FSK 1268/11).

Pracownik uzyskał uprawnienie do uczestniczenia w programie motywacyjnym, organizowanym przez spółkę związaną z jego pracodawcą. W pierwszym etapie uczestnictwo polegało na uzyskaniu ograniczonych praw do akcji spółki akcyjnej, tj. wyłączono możliwość zbycia akcji. W kolejnym etapie, po spełnieniu ściśle określonych warunków, pracownik uzyskał pełnię praw do akcji.

W okresie przejściowym pracownik pozostawał uprawniony do ewentualnego otrzymania dywidendy. W takim stanie faktycznym zadano organowi pytanie:

jakie są zasady rozliczenia opisanego świadczenia dla potrzeb PIT oraz kiedy powstanie obowiązek podatkowy z tego tytułu. Zdaniem podatnika jest to przychód z kapitałów pieniężnych i obowiązek podatkowy powstanie w momencie zbycia otrzymanych akcji. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT przychody z kapitałów pieniężnych nie powstają co do zasady w momencie nabycia papierów wartościowych bez względu na formę tego nabycia, lecz dopiero w momencie odpłatnego zbycia.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika w zakresie dotyczącym obowiązku podatkowego. Uznał, że ten powstaje z chwilą przysporzenia, tj. bez względu na posiadanie lub nie pełni praw do akcji. Nabywając akcje, wnioskodawca uzyskał status akcjonariusza, a co za tym idzie, również uprawnienie do otrzymywania ewentualnej dywidendy. Tym samym, pomimo wyłączenia możliwości zbycia akcji, ma miejsce przysporzenie majątkowe.

Wobec takiego rozstrzygnięcia podatnik wniósł skargę do WSA. Po raz pierwszy sąd I instancji uchylił interpretację z przyczyn proceduralnych. Organ wniósł skargę kasacyjną i doprowadził do ponownego rozpoznania sprawy.

Rozpoznając skargę ponownie, WSA (I SA/Kr 1709/10) uchylił interpretację jako naruszającą przepisy prawa materialnego. Sąd stwierdził, że źródłem przychodu podatnika są kapitały pieniężne, a sam przychód powstanie dopiero w momencie zbycia przedmiotowych akcji. Od wyroku WSA organ wniósł skargę kasacyjną. NSA, oddalając skargę, w pełni podzielił stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku.

Autor jest współpracownikiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Katarzyna Kurzawska- -Puchała doradca podatkowy, menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Poznaniu)

Komentuje Katarzyna Kurzawska-Puchała, doradca podatkowy, menedżer w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Poznaniu)

Czy komentowany wyrok jest powrotem do korzystnego stanowiska organów podatkowych na ten temat? Warto przypomnieć, że w ostatnich latach ulegało ono znacznej zmianie. Początkowo bowiem organy podatkowe twierdziły, że otrzymanie m.in. akcji (w tym również ich nieodpłatne otrzyma- nie) nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.

Akcje są bowiem papierami wartościowymi, które generują przychód w przyszłości: w postaci dywidendy lub też – w przypadku ich odpłatnego zbycia – w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. Przychód ten jest przychodem z kapitałów pieniężnych, określonym w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT.

Z czasem jednak organy podatkowe przyjęły inne, bardziej rygorystyczne podejście. Twierdziły one bowiem, że w momencie otrzymania akcji następuje przysporzenie majątkowe powodujące powstanie obowiązku podatkowego w PIT.

Co więcej, w przypadku, gdy spółki przekazującej akcje i otrzymującego akcje nie łączył stosunek pracy (tak jak w omawianym przypadku), to przychód taki należy zaklasyfikować, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, do przychodów z innych źródeł, chyba że zostały spełnione warunki przewidziane w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT, uprawniające do wyłączenia takiego dochodu z opodatkowania.

Bez znaczenia było przy tym (jak ma to miejsce w komentowanym wyroku), czy nabyte akcje podlegają pewnym ograniczeniom. W praktyce, w większości przypadków, takie ograniczenia dotyczą braku możliwości swobodnego dysponowania takimi akcjami, w tym braku możliwości ich zbycia w jakiejkolwiek formie.

Jeśli się odniesie te rozważania do komentowanego wyroku, to nie ma wątpliwości, że jest on korzystny dla podatnika. W stanie faktycznym, będącym przedmiotem rozważań NSA, sąd potwierdził stanowisko podatnika i uznał, że przychód z nieodpłatnego nabycia akcji powstanie dopiero w momencie ich zbycia. Należy przy tym wskazać, że w takiej sytuacji nie wystąpi brak opodatkowania, lecz jedynie jego przesunięcie do momentu zbycia akcji.

A to, że akcje zostały nabyte nieodpłatnie, spowoduje, że w momencie ich zbycia przychód uzyskany z takiego zbycia będzie w całości opodatkowany PIT. Nie będzie bowiem możliwości pomniejszenia go o koszty uzyskania przychodów. W świetle powyższego można mieć nadzieję, że mimo wszystko przedmiotowy wyrok spowoduje zmianę obecnego, niekorzystnego podejścia organów podatkowych.

SAD Podatki PIT Finanse w Firmie Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 lutego 2013 r. (II FSK 1268/11).

Pozostało 91% artykułu