Usługi medyczne podlegają zwolnieniu z VAT pod warunkiem, że służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. W kontekście zwolnienia istotne znaczenie ma więc cel świadczonej usługi medycznej, na co wskazuje analiza wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (wyrok z 17 września 2014 r., I SA/Po 101/14). Określenie celu wykonywanej usługi będzie szczególnie ważne w przypadku ustalania, czy zwolnienie z VAT stosuje się do badań, na których podstawie wydaje się różnego typu zaświadczenia, jak również badań z zakresu medycyny pracy.
Usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia wykonywane przez podmioty lecznicze są zwolnione z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT). Usługi te podlegają zwolnieniu również w przypadku, gdy świadczone są m.in. przez lekarza, pielęgniarkę lub psychologa (art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT). Możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT dla usług medycznych uzależniona jest zatem od łącznego spełnienia dwóch przesłanek.
1.
Pierwsza ma charakter podmiotowy – usługa w zakresie opieki medycznej powinna być wykonywana przez podmiot leczniczy bądź podmioty wyszczególnione w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, czyli przykładowo lekarza, czy pielęgniarkę. W tym zakresie stosowanie zwolnienia nie budzi wątpliwości, gdyż pojęcie podmiotów leczniczych zostało zdefiniowane w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. W ustawie tej uregulowana jest także kwestia prowadzenia działalności leczniczej przez inne podmioty, np. lekarzy i pielęgniarki.
2.
Pewne problemy wiążą się natomiast z drugim warunkiem, który musi zostać spełniony, aby usługa medyczna była zwolniona z VAT – z przesłanką o charakterze przedmiotowym, w świetle której usługi w zakresie opieki medycznej mają służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Zagadnieniem spełnienia tego drugiego warunku w kontekście zastosowania zwolnienia z VAT dla usługi medycznej zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w ww. wyroku z 17 września 2014 r. Rozpatrywany przez sąd stan faktyczny dotyczył wykonywania badań wstępnych kandydatów do służb mundurowych, np. straży pożarnej i policji, przez szpital posiadający status podmiotu leczniczego. Na podstawie przeprowadzonych badań szpital wydawał zaświadczenia o istnieniu lub braku przeciwwskazań do wykonywania określonych czynności. Uzyskanie takiego zaświadczenia jest warunkiem przyjęcia do określonej służby mundurowej. W wydanym wyroku WSA w Poznaniu uznał, że świadczenia polegające na wykonywaniu badań wstępnych kandydatów do służb mundurowych nie są usługami medycznymi służącymi profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, w związku z czym nie jest możliwe zastosowanie zwolnienia z VAT. W tym miejscu warto prześledzić tok rozumowania sądu, który doprowadził do takiego właśnie rozstrzygnięcia.
