Jedną z podstawowych zasad państwa prawa – a zarazem prawem człowieka – jest zasada ne bis in idem. Oznacza ona, że nie można być dwukrotnie ukaranym za ten sam czyn. Kluczowe jest tu ostatnie słowo: „czyn” w języku prawniczym ma inne znaczenie niż „przestępstwo". Czyn to zdarzenie historyczne, a mówiąc prościej – sposób, w jaki dana osoba zachowała się w określonym czasie. Dopiero jeśli w wyniku oceny prawnej czyn zostanie uznany za zabroniony, staje się przestępstwem, za które grozi kara. Zasada ne bis in idem oznacza, że jeden czyn może zostać oceniony jako przestępstwo tylko raz, a jego sprawca może zostać ukarany tylko w jednym postępowaniu o charakterze karnym. Po wydaniu wyroku skazującego nie można zatem otwierać nowego postępowania w sprawie za ten sam czyn i wymierzać jeszcze jednej kary. Nie dopuszcza się tzw. „procesu dodatkowego”. Zdawałoby się, że od reguły ne bis in idem w państwie prawa nie może być wyjątków. Te jednak istnieją.