Ulga prorodzinna i wspólne rozliczenie PIT: kiedy samotny rodzic studenta traci do nich prawo

Przy okazji rozliczania podatku dochodowego za ubiegły rok można sobie choć częściowo zrekompensować koszty utrzymywania dorosłego, uczącego się dziecka. Jeśli nie ukończyło ono jeszcze 25. roku życia, rodzic ma prawo skorzystać z  ulgi prorodzinnej oraz – jeśli jest samotny – wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Warunki nabycia prawa do tych preferencji podatkowych są podobne i podatnicy często je mylą. To zaś powoduje, że łatwiej o pomyłkę także wtedy, gdy zmienią się życiowe okoliczności i trzeba ustalić, czy preferencje nadal przysługują.

Student świętuje urodziny, a rodzice tracą

Przypomnijmy: począwszy od 2008 r. rodzice, którzy wychowują przynajmniej jedno dziecko mogą w rocznym rozliczeniu podatkowym pomniejszyć swój podatek o ulgę na dziecko.  Początkowo można było odjąć całą ulgę, niezależnie od tego, jak długo spełnione były warunki do skorzystania z niej. Od 2009 r. ulga przysługuje wyłącznie za miesiące, w których rodzic faktycznie sprawował opiekę nad potomkiem. Odliczyć można 92,67 zł za każdym miesiąc kalendarzowy, co rocznie daje aż 1112,04 zł na każdą pociechę.

Z ulgi na dziecko mają prawo korzystać  także rodzice pełnoletnich dzieci, do ukończenia przez nie 25. roku życia, pod warunkiem, że uczą się lub studiują (także za granicą). Jest też dodatkowe ograniczenie: w roku podatkowym latorośl nie może mieć dochodów wyższych niż 3089 zł brutto (ten limit nie obejmuje renty rodzinnej).

Jak stosować ulgę na studiujące dziecko, gdy w trakcie roku podatkowego zabraknie któregoś warunku, np. dziecko skończy naukę albo 25. rok życia?

W takich przypadkach odliczenie przysługuje tylko za miesiące, w których warunki były spełnione, łącznie z tym miesiącem, w którym dziecko obchodziło 25 urodziny lub ukończyło studia. Potwierdza to  interpretacja podatkowa  Izby Skarbowej  w Warszawie z 24 maja 2010 r.

(IPPB4/415-190/10-2/JK)

.

Przykład

Syn pani Joli studiuje obecnie na V roku, ale 15 lutego 2011 r. skończył 25 lat. W rozliczeniu podatkowym za 2011 r. pani Jola będzie mogła odliczyć ulgę prorodzinną tylko za styczeń i luty 2011 (2 X 92,67 = 185,34) .

Odliczenie w ramach ulgi prorodzinnej przysługuje za okres, w którym dziecko ma status studenta. Ale kiedy go  traci: w momencie złożenia egzaminu końcowego, obrony pracy dyplomowej, a  może odebrania dyplomu?

Odpowiedzi szukać należy w ustawie  prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z art. 167 ust. 2 i 2a datą ukończenia studiów jest data złożenia egzaminu dyplomowego, w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii - data złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku kierunku farmacja - data zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki. Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia.

W przypadku wątpliwości organy podatkowe mają prawo zażądać zaświadczenia wydanego przez uczelnię, potwierdzającego, że w danym okresie dziecko było studentem.

Prawo korzystania z  ulgi prorodzinnej ograniczone jest jeszcze jedną okolicznością: ślubem córki lub syna. Odliczenie nie przysługuje poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko wstąpiło w związek małżeński. Nie ma znaczenia wiek dziecka ani to, że studiuje.

Zajrzyj dziecku do kieszeni

Rodzic samotnie utrzymujący studiujące dziecko może jednocześnie skorzystać z preferencyjnego rozliczenia własnych dochodów wspólnie z dzieckiem.

Polega to na tym, że w rocznym rozliczeniu PIT podatek oblicza się od połowy dochodów, a następnie mnoży razy dwa.

Warunki nabycia prawa do wspólnego rozliczenia są podobne jak w przypadku ulgi prorodzinnej:  dziecko jednocześnie musi się  uczyć i mieć mniej niż 25 lat. Nie może też mieć dochodów wyższych niż 3089 zł  (bez renty rodzinnej). Tu jednak - inaczej niż w przypadku  ulgi prorodzinnej - nie traci się prawa do wspólnego rozliczenia w miesiącu, w którym dziecko ukończyło studia lub, będąc nadal studentem, skończyło 25 lat. Nie ma bowiem wymogu, że przesłanki do preferencyjnego rozliczenia muszą trwać cały rok podatkowy. Wystarczy zatem, że dziecko będzie studentem choćby 1 dzień albo ukończy 25 lat na początku stycznia, by samotny rodzic mógł rozliczać się razem z nim. Taki wniosek można wysnuć po lekturze interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 maja 2010 r. (ILPB2/415-220/10-2/JK) oraz Izby Skarbowej w Warszawie z 16 czerwca 2010 r. (IPPB4/415-250/10-4/JS).

Prawo do pełnego odliczenia ulgi prorodzinnej oraz preferencyjnego opodatkowania wspólnie z dzieckiem przepadanie definitywnie, jeśli dorosłe dziecko uzyska w roku podatkowym dochody wyższe niż 3089 zł.