Fiskus bez PIT od odszkodowań za wypadek przy pracy w UE

Dziś  Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną fiskusa, który żądał podatku od odszkodowania z Włoch (sygn. akt II FSK 2593/10). Sąd nie miał żadnych wątpliwości, że kwoty wypłacane co miesiąc Polakowi przez zagranicznego ubezpieczyciela z tytułu wypadku przy pracy we Włoszech są odszkodowaniem zwolnionym z PIT.

W ustnych motywach uzasadnienia sędzia sprawozdawca Grażyna Nasierowska odniosła się głównie do regulacji wspólnotowych. Unijne zasady niedyskryminacji i swobodnego przepływu osób przemawiają za tym, że nie można dyskryminować podatnika tylko dlatego, iż dane świadczenie nabył pracując poza granicami Polski.

- Wszystkie podmioty, które wyróżnia ta sama cechą powinny być traktowane równo – podkreśliła sędzia Nasierowska.

Wyrok NSA to ostateczne przypieczętowanie wygranej podatnika, który od początku nie zgadzał się z wydaną na jego wniosek interpretacja podatkową. Chodziło o podatkową kwalifikację kwot wypłacanych mu przez włoską firmę ubezpieczeniową.

Legalna praca

Wnioskodawca od grudnia 1997 r. do lutego 2006 r. był zatrudniony u włoskiego pracodawcy jako zawodowy kierowca. Praca we Włoszech była legalna, na czas nie określony. W trakcie trwania umowy Polak odprowadzał od włoskich dochodów wszelkie należne podatki, podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom, opłacając wymagane przy tym składki. W października 2005 r. kierowca uległ wypadkowi przy pracy. Nieszczęśliwe zdarzenia miało miejsce przy wykonywaniu obsługi samochodu ciężarowego. Uraz oka ostatecznie spowodował, że kierowca stracił pracę, którą wykonywał w kraju i za granicą przez ponad 20 lat. Co prawda we Włoszech nie dostał renty, ale włoski Krajowy Zakład Ubezpieczeń od Wypadków przy Pracy przyznał mu comiesięczne odszkodowanie zgodnie z ustawą o obowiązkowym ubezpieczeniu od wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Podatnik postarał się o oficjalne zapewnienie, że przyznane mu kwoty nie podlegają opodatkowaniu we Włoszech. Po powrocie do kraju postanowił upewnić się, że odszkodowanie wypłacane z tytułu wypadku przy pracy we Włoszech nie podlega też opodatkowaniu w Polsce. Był o tym przekonany, bo  zgodnie z polską ustawa o PIT odszkodowanie należne z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia od wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest wolne od podatku dochodowego. Pracownik zatrudniony w Polsce ubezpieczony z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych podlega ochronie w związku z wypadkiem przy pracy, za które przysługują wolne od podatku świadczenia.

Prawie jak renta

Ku zaskoczeniu podatnika fiskus nie potwierdził tego stanowiska. Zauważył, że wnioskodawca ma miejsce zamieszkania w Polsce czyli jest polskim rezydentem. Potwierdził też, że zgodnie z polsko-włoską umową o unikaniu podwójnego opodatkowania odszkodowanie z tytułu wypadku pochodzące z Włoch wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w naszym kraju. Jednak zdaniem organu podatkowego pieniądze te nie korzystają u nas ze zwolnienia. Włoskie odszkodowanie z tytułu wypadku jest wypłacane comiesięcznie, a nie jednorazowo i nie jest tożsame z ubezpieczeniem osobowym.

Równe traktowanie

To profiskalne, niekorzystne dla podatnika stanowisko skrytykował jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach. Uznał, że świadczenie otrzymane przez skarżącego stanowi odpowiednik odszkodowania z ustawy wypadkowej i korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Sąd zgodził się ze skarżącym, że kwestia tego czy odszkodowanie jest płatne jednorazowo czy też miesięcznie jest kwestią drugorzędną i techniczną. Zasadnicze znaczenie ma bowiem jego charakter i źródło. Świadczenie otrzymywane przez skarżącego, mimo że jest wypłacane miesięcznie nie ma charakteru renty z ustawy wypadkowej, która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W ocenie WSA jest to odszkodowanie i skoro swoim charakterem odpowiada jednorazowemu odszkodowaniu z polskiej ustawy wypadkowej, to zgodnie z zasada równego traktowania jest zwolnione z PIT.

Odszkodowania zwolnione z PIT

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;