Umorzenia odsetek od kredytu podlega PIT

Masz kłopot ze spłatą kredytu hipotecznego czy pożyczki i negocjujesz z bankiem umorzenie choć części odsetek? Uważaj! Jeśli bank pójdzie ci na rękę, to „zyskiem z umorzenia" będziesz musiał się podzielić z fiskusem. Przepisy podatkowe i stanowisko sądów nie pozostawiają wątpliwości: również zwolnienie z części długu powoduje powstanie przychodu, który podlega PIT.

Bezlitosne prawo

Takie stanowisko potwierdził wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny. A o tym, jak bezduszna bywa litera prawa, przekonali się małżonkowie J. W 1999 r. zaciągnęli w banku kredyt na cele mieszkaniowe. Rok później dostali jeszcze kredyt odnawialny.

Po kilku latach sytuacja finansowa państwa J. uległa zmianie. Trudności ze spłatą kredytów zmusiły ich do negocjacji z wierzycielem. Bank poszedł im na rękę i zgodził się na podpisanie porozumienia. Na jego mocy doszło do umorzenia odsetek od obu kredytów. Radość z pozytywnego obrotu sprawy nie trwała jednak długo. Okazało się, że bank wystawił każdemu z nich informację PIT-8C, wykazując przychody z innych źródeł w kwocie prawie 110 tys. zł. Z pisma banku wynikało, że są to „przychody z tytułu redukcji odsetek należnych wymagalnych".

Małżonkowie nie uwzględnili przychodu w swoim zeznaniu rocznym. O podatek fiskus upomniał się sam. Wyjaśnił, że na skutek umorzenia odsetek doszło do zmniejszenia zobowiązania wobec banku bez uszczuplenia majątku kredytobiorcy. Umorzenie to nieodpłatne świadczenie, które stanowi opodatkowany przychód z innych źródeł – stwierdził urząd.

Sprawa trafiła na wokandę. Państwo J. wskazali, że w sprawie umorzenia odsetek dysponują tzw. milczącą interpretacją. Zapytali bowiem o skutki umorzenia, ale organ poinformował ich, że się spóźnił z jej wydaniem. W ten sposób zyskali interpretację potwierdzającą ich stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił ich skargę. W jego ocenie fiskus słusznie zażądał podatku od umorzonych przez bank odsetek od kredytów. Interpretacja nie ma tu nic do rzeczy. Ówczesne przepisy dotyczące interpretacji zwalniały z obowiązku zapłaty podatku w sytuacji, gdy zdarzenie opisane we wniosku o interpretację nastąpiło przed jej doręczeniem. Podatnicy zapytali o umorzenie, które już stało się faktem, tak więc interpretacja nie chroniła ich przed zapłatą daniny.

Błąd bez ochrony

Przegraną małżonków ostatecznie przypieczętował wyrok NSA. Sąd zgodził się z fiskusem, że w wyniku zawarcia ugody z bankiem małżonkowie uzyskali nieodpłatne świadczenie, które jest przychodem z innych źródeł. Co prawda sąd zwrócił uwagę, że problemem w tym wypadku może być kwestia, jak wyliczyć wartość takiego świadczenia. Jednakże, co wyjaśnił sędzia NSA Jan Rudowski, ze względu na konstrukcję skargi kasacyjnej sąd nie może się w tej sprawie wypowiedzieć.

NSA nie miał też wątpliwości, że milcząca interpretacja nie daje ochrony skarżącym. W ocenie sądu fiskus błędnie uznał, że spóźnił się z jej wydaniem.

– Błędne poinformowanie przez organ o skutku w postaci milczącej interpretacji nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku – tłumaczył sędzia Rudowski.

Potwierdzenie niekorzystnego dla dłużników stanowiska nie dziwi Sławomira Czyża, doradcy podatkowego z kancelarii Czyż i Łabno Doradcy Podatkowi. W orzecznictwie utrwalił się już pogląd, że przychodem jest także zmniejszenie „pasywów" (np. zobowiązań pieniężnych).

Ekspert zwraca jednak uwagę, że ustawodawca powinien wprowadzać takie rozwiązania prawne, które nie kłócą się z konstytucyjną „sprawiedliwością społeczną". A wątpliwości budzi to, czy jest ona realna, gdy w wyniku suwerennej decyzji dłużnika i banku o umorzeniu odsetek korzyści czerpie państwo.