Augustyn Baran, poeta powszedniości

Na początku był las. I tylko las. I nic nie było oprócz lasu...”. Tak przed laty napisał Augustyn Baran (1944 – 2010) w felietonie do „Super Nowości” o swoim miejscu na ziemi – Izdebkach.

Publikacja: 05.02.2011 00:01

Augustyn Baran: „Każdy ma swoją ważną historię“

Augustyn Baran: „Każdy ma swoją ważną historię“

Foto: Archiwum autora

Red

W tej galicyjskiej wsi rozciągniętej wzdłuż dolin Pogórza Dynowskiego dorastał i tam właśnie pokochał książki. Kiedy poznał piękny bajkowy świat Marii Konopnickiej, zaczął marzyć o pisaniu. Wyjechał na studia. Poznawał historię na Uniwersytecie Warszawskim. Po latach wrócił, bo Izdebki były jego miejscem na ziemi.

Obserwował ze szczególną wrażliwością miejscowe życie. Wsłuchiwał się w opowieści sąsiadów, bo „każdy ma swoją ważną historię”. Sposobem Augustyna na życie stało się przebywanie wśród historii, które czekały na niego za każdym zakrętem, za każdym wzgórzem, za każdym domem. Obserwował, jak wraz z przemianami strukturalnymi zmieniają się i zamykają jego Izdebki. Coraz szybciej i zachłanniej zapisywał odchodzące z każdym pokoleniem życie.

Augustyn pisał przez ponad 20 lat. Sprawną, kontrastową kreską odwzorowywał otaczającą rzeczywistość. Szczególnej radości dostarczał mu udział w konkursach literackich, w których zdobył ponad 100 nagród. Napisał setki felietonów, reportaży i opowiadań, które były dostępne w prasie lokalnej oraz ogólnopolskiej. Opublikował trzy zbiory opowiadań: „Głowa wroga”, „Tau tau” oraz „W pełni księżyca”.

Pięknie o Augustynie napisał Andrzej Stasiuk: „Nigdy nie zabiegał o sławę ani uznanie. Cud skromności w dzisiejszych czasach. Siedział w swoich Izdebkach, w narożnym pokoju w domu z czerwonej cegły i stamtąd oglądał świat. Był mądry i wiedział, że w istocie świat podobny jest do Izdebek, a Izdebki do całego świata”. 

Za każdym razem, kiedy podążam śladem ścieżek kreślonych przez autora, odczuwam nie tylko radość, ale i niepewność – w którym momencie znowu mnie zaskoczy. Twórczość Augustyna jest odmienna od tej, do której przywykliśmy. Jest ona inna poprzez bezpośredniość spojrzenia. Wprawne oko historyka zawsze zauważało niemal nieuchwytne drobiazgi, które po odpowiednim wyeksponowaniu błyszczą w jego opowieściach. Był bardzo wnikliwym obserwatorem, który potrafił dostrzec kluczowe sprawy w niezauważalnej powszedniości.

Pełnił w swojej twórczości rolę dokumentalisty odchodzących w niebyt bardzo trudnych, ale ważnych czasów.

Zapis życia polskiej wsi utrwalony w prozie Augustyna jest barwną opowieścią z pogranicza realizmu i fantazji. Ciekawie prowadzone wątki mają najczęściej zwięzłą, a przez to czytelną formę.

Twórczość Augustyna jest ważna dlatego, że skomercjalizowana współczesność wygrała i opisywanego świata już niemal nie ma. Pozostały jedynie szczątki, które ulegają szybkiej erozji wraz z migracją młodego pokolenia do miasta.

Stąd zapewne smutna wizja, która już dawno temu towarzyszyła pisarzowi:

„Patrzę na wzgórze zerwane przez ulewy, atakują je brzozy: spokojnie, systematycznie i majestatycznie. Kiedyś, gdy mnie już nie będzie - zajmą całe podwórze, potem wskoczą na parapet, dach, bagno w rynnie. Zasieją się w pokoju na regałach z książkami, wrosną w wersalkę, pufy i fotele, zakorzenią się w szafie, a nawet w zapylonym pyłem i brudem czasu komputerze”.

[ramka][srodtytul]I Konkurs Literacki im. Augustyna Barana[/srodtytul]

Celem konkursu jest zainspirowanie literatów, młodzieży i dorosłych do twórczych poszukiwań artystycznych i umożliwienie prezentacji oraz publikacji dorobku literackiego.

Warunkiem udziału w konkursie jest nadesłanie w terminie do 31 marca 2011 r. utworów w formie opowiadania, które nie były publikowane i nagradzane.

Prace konkursowe opatrzone godłem należy nadesłać w formie wydruku i kopii elektronicznej na płycie CD oraz zamkniętej koperty z danymi uczestnika konkursu pod adresem:

Polskie Muzy
ul. Modlińska 190 lok.135
03-119 Warszawa
z dopiskiem na kopercie „Konkurs literacki”.

Oceny utworów nadesłanych na konkurs dokona komisja konkursowa. Rozstrzygnięcie nastąpi 1 lipca 2011 r.

W konkursie przewidziano nagrody, w tym I nagrodę w wysokości 1500 zł. Nagrodzone utwory zostaną opublikowane.

Rozdanie nagród nastąpi w lipcu 2011 r.

Regulamin i szczegóły związane z konkursem znajdują się w serwisie [mail=www.polskiemuzy.pl]www.polskiemuzy.pl[/mail].[/ramka]

W tej galicyjskiej wsi rozciągniętej wzdłuż dolin Pogórza Dynowskiego dorastał i tam właśnie pokochał książki. Kiedy poznał piękny bajkowy świat Marii Konopnickiej, zaczął marzyć o pisaniu. Wyjechał na studia. Poznawał historię na Uniwersytecie Warszawskim. Po latach wrócił, bo Izdebki były jego miejscem na ziemi.

Obserwował ze szczególną wrażliwością miejscowe życie. Wsłuchiwał się w opowieści sąsiadów, bo „każdy ma swoją ważną historię”. Sposobem Augustyna na życie stało się przebywanie wśród historii, które czekały na niego za każdym zakrętem, za każdym wzgórzem, za każdym domem. Obserwował, jak wraz z przemianami strukturalnymi zmieniają się i zamykają jego Izdebki. Coraz szybciej i zachłanniej zapisywał odchodzące z każdym pokoleniem życie.

Pozostało 80% artykułu
Plus Minus
Podcast „Posłuchaj Plus Minus”: AI. Czy Europa ma problem z konkurencyjnością?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Psy gończe”: Dużo gadania, mało emocji
Plus Minus
„Miasta marzeń”: Metropolia pełna kafelków
Plus Minus
„Kochany, najukochańszy”: Miłość nie potrzebuje odpowiedzi
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Plus Minus
„Masz się łasić. Mobbing w Polsce”: Mobbing narodowy