Zwalniając z kosztów referendarz nie wymierza sprawiedliwości

Postanowienia referendarza w sprawie kosztów można uznać za równoważne z decyzją sędziego

Publikacja: 02.12.2008 07:10

Zwalniając z kosztów referendarz nie wymierza sprawiedliwości

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

[b]Trybunał Konstytucyjny zdecydował wczoraj (1 grudnia 2008 r., sygn. P 54/07), że orzekanie przez referendarzy o kosztach sądowych i kosztach procesu nie jest wymierzaniem sprawiedliwości, lecz czynnością dodatkową. [/b]

– [b]Dopuszczalne jest więc, by sądy w tej sprawie nie orzekały w pierwszej instancji, lecz decyzja referendarzy była tylko weryfikowana przez sąd[/b] – uzasadniał wyrok sędzia sprawozdawca Marek Kotlinowski.

Jest to odpowiedź na pytanie prawne poznańskiego sądu rejonowego, przed którym zawisła sprawa Sławomira B. dotycząca zwolnienia go z kosztów sądowych na podstawie decyzji referendarza sądowego.

Przepisy stanowią, że wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych rozpatruje albo sąd rejonowy, albo referendarz. Postanowienie wydane przez sąd rejonowy można zaskarżyć do drugiej instancji, którą jest sąd okręgowy, tymczasem odwołanie od postanowienia wydanego przez referendarza rozpatruje, jako druga instancja, sąd rejonowy.

Poznański sąd miał wątpliwości, czy przepisy te nie ograniczają ubiegającym się o zwolnienie z kosztów sądowych drogi do sądu i czy nie kreują nierówności wobec prawa.

Standard rozpatrywania analogicznej sprawy przez dwie instancje (przez sąd rejonowy i okręgowy jako drugą instancję) jest bowiem wyższy niż w razie rozpoznania jej tylko przez urzędnika sądowego, jakim jest referendarz, oraz przez sąd rejonowy, który w takim wypadku jest sądem odwoławczym.

Sąd poznański postawił też Trybunałowi pytanie, czy referendarz sądowy może być traktowany na równi z sądem, skoro nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości.

Pierwsza rozprawa dotycząca kompetencji referendarza sądowego i wydawanych przez niego decyzji odbyła się 15 lipca. Wynikało z niej, że w zasadzie chodzi o rozstrzygnięcie zagadnienia kompetencji tej nowej i nieukształtowanej jeszcze do końca instytucji.

Referendarz to urzędnik sądowy, którego zadaniem jest odciążenie sędziego i uwolnienie go od wykonywania spraw niezwiązanych ściśle ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości, lecz uznanych przez ustawodawcę za materię dotyczącą ochrony prawnej. Przydzielono mu więc do załatwiania takie sprawy towarzyszące wymiarowi sprawiedliwości, jak związane z księgami wieczystymi czy opłatami sądowymi.

Przepisy okazały się jednak niekonsekwentne, gdyż pozostała w nich również możliwość rozpatrywania wniosków o zwolnienie z opłat także przez sądy. [b]W różnych sądach praktyka w tej kwestii jest więc różna.[/b]

Na lipcowej rozprawie przepisu bronili przedstawiciele marszałka Sejmu i prokuratora generalnego. Ich zdaniem wątpliwości poznańskiego sądu nie mają podstaw, bo referendarzy ustanowiono właśnie po to, aby usprawnić wymiar sprawiedliwości i skrócić drogę sądową. Zróżnicowanie sytuacji osób ubiegających się o zwolnienie z kosztów sądowych wynika z dwoistej procedury, a nie z przepisów – przekonywali na rozprawie.

Trybunał odroczył wówczas rozprawę, bo uznał, że potrzebuje informacji z Ministerstwa Sprawiedliwości o tym, jak wygląda praktyka sądowa i jaka jest skala zjawiska.

Zdaniem TK poznański sąd niesłusznie uznał, że zasada równości polega w tej sprawie na zagwarantowaniu wszystkim zainteresowanym prawa do dwukrotnego rozpatrzenia ich wniosków przez sądy. Niezależnie bowiem od tego, czy decyzję wyda sąd czy referendarz, podlega ona zaskarżeniu.

[b]Trybunał Konstytucyjny zdecydował wczoraj (1 grudnia 2008 r., sygn. P 54/07), że orzekanie przez referendarzy o kosztach sądowych i kosztach procesu nie jest wymierzaniem sprawiedliwości, lecz czynnością dodatkową. [/b]

– [b]Dopuszczalne jest więc, by sądy w tej sprawie nie orzekały w pierwszej instancji, lecz decyzja referendarzy była tylko weryfikowana przez sąd[/b] – uzasadniał wyrok sędzia sprawozdawca Marek Kotlinowski.

Pozostało 88% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów