Postępowania przed samorządowymi kolegiami odwoławczymi mogą zostać wznowione

[b]Tak rozstrzygnął 15 grudnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny (P 57/07)[/b], rozpatrując pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które sprowadzało się do tego, czy należy stosować przepisy o wyłączeniu członka SKO w sytuacji, gdy brał on udział w wydaniu przez to kolegium pierwszej decyzji zaskarżonej następnie wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

[srodtytul]Gwarancja sprawiedliwego rozstrzygnięcia[/srodtytul]

[b]Trybunał w wyroku z 15 grudnia 2008 r.[/b] stwierdził, że wniesienie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie powoduje przesunięcia kompetencji do rozpoznania lub rozstrzygnięcia sprawy na organ wyższego stopnia, lecz powierza ją ponownie temu samemu organowi. Z mocy kodeksu postępowania administracyjnego do takiego wniosku należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące odwołania, w szczególności dotyczące wyłączenia członków organu kolegialnego.

Na tym tle powstała znacząca rozbieżność stanowisk sądów administracyjnych. I tak, w [b]uchwale NSA z 22 lutego 2007 r. (II GPS 2/06)[/b], odpowiednie stosowanie art. 24 § 1 pkt 5 k.p.a. oznacza obowiązkowe wyłączenie od udziału w postępowaniu rozpatrywanym przez SKO, tego członka, który był w składzie orzekającym pierwszy raz. Zgodnie z drugim stanowiskiem ponowny udział członka kolegium w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy jest dopuszczalny, gdyż odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. dotyczy w tym przypadku tylko spraw rozpoznawanych w trybie dwóch instancji.

Możliwość wniesienia przez obywatela odwołania (wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy) stanowi jego prawo do ponownego i sprawiedliwego rozpoznania sprawy. Sprawiedliwość wymusza między innymi takie cechy procesowe, jak obiektywizm w orzekaniu oraz związaną z tym niezależność osób wydających decyzje administracyjne.

[srodtytul]Niepoprawność zakresowa[/srodtytul]

Wniosek strony o ponowne rozpatrzenie sprawy – podobnie jak klasyczne odwołanie – pełni funkcję instrumentu realizacji konstytucyjnego prawa strony do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, jak i organizacyjne możliwości wyznaczenia innego składu orzekającego do rozpatrzenia takiego wniosku. Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto, że wyłączenie członka kolegium ma w pełnym zakresie zastosowanie w odniesieniu do sytuacji, w której członek ten brał udział w wydaniu przez nie pierwszej decyzji w danej sprawie, a następnie decyzja ta została zaskarżona do tego samego organu wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok zakresowy. Oznacza to, że zakwestionowana norma prawna wynikająca z art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 i art. 127 § 3 k.p.a. jest niezgodna z konstytucją, jeżeli członek samorządowego kolegium odwoławczego, który brał udział w wydaniu przez ten organ decyzji administracyjnej pierwszy raz, nie podlega wyłączeniu od udziału w składzie orzekającym kolegium rozpoznającym powtórnie tę samą sprawę w wyniku złożenia przez uprawniony podmiot wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

[i]Podstawa prawna: [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=293807]wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 grudnia 2008 r., P 57/07[/link][/i]

[ramka][b]Zapewnienie bezstronności postępowania[/b]

Nie można akceptować sytuacji, w której pracownik biorący udział w wydaniu zaskarżonej decyzji będzie następnie brał udział w postępowaniu, którego celem jest ocena prawidłowości tej decyzji. Istotne jest to, że z dwóch elementów, które składają się na istotę dwuinstancyjności, większe znaczenie dla ochrony praw i interesów jednostek przypisane zostało dwukrotnemu rozpatrzeniu sprawy, a nie okoliczności, iż dokonują tego dwa różne organy. Względy prawdy obiektywnej nakazują zatem wyłączyć członka SKO od udziału w postępowaniu, gdy brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji.[/ramka]

[ramka][b]Konsekwencje orzeczenia[/b]