Cel pożyczki przesądza, czy odsetki są kosztem

Przeznaczenie środków finansowych pochodzących z pożyczki na wypłatę wynagrodzenia za umorzone akcje wyłącza możliwość zaliczenia odsetek od tej pożyczki do kosztów uzyskania przychodów.

[b]Tak orzekł NSA 22 września 2009 r. (II FSK 551/08).[/b]

Spółka zamierzała wypłacić dywidendę akcjonariuszom za lata wcześniejsze, a także umorzyć część akcji za wynagrodzeniem. W tym celu, aby utrzymać płynność finansową, zaciągnęła od spółki matki oprocentowaną pożyczkę i równocześnie wystąpiła do organu podatkowego z pytaniem: czy odsetki od niej mogą być zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodów?

Organy podatkowe uznały, że o ile odsetki od pożyczki w zakresie, w jakim została ona przeznaczona na wypłatę dywidendy, spółka może uznać za koszt podatkowy, o tyle odsetki od tej części pożyczki, która została przeznaczona na wypłatę wynagrodzenia za umorzone akcje, takim kosztem nie są.

WSA przychylił się do ich stanowiska. W skardze kasacyjnej do NSA spółka podniosła, że należy odróżnić źródło finansowania wydatków, którym jest pożyczka, od samych wydatków. Zdaniem spółki odsetki płacone od pożyczki są kosztami uzyskania przychodu w znaczeniu ogólnym, czyli kosztami pośrednimi związanymi z funkcjonowaniem spółki.

NSA oddalił skargę. Wskazał, że kwalifikacji odsetek nie można oderwać od celu, na jaki została wzięta pożyczka. W tym wypadku należy badać widoczny cel poniesienia wydatku. Zatem, zdaniem NSA, prawidłowe jest stanowisko organów co do braku możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek od pożyczki przeznaczonej na wynagrodzenia dla akcjonariuszy za umorzone akcje.

[i]Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Anna Siemieniuk, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie): [/b]

Na gruncie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0788FC199FF9D8FB3843C5D634417688?id=185384]ustawy o CIT[/link] nie ulega wątpliwości, że otrzymanie pożyczki nie wiąże się z powstaniem przychodu podatkowego, a jej spłata nie stanowi dla pożyczkobiorcy kosztu uzyskania przychodów. Dopiero podatkowa kwalifikacja odsetek od pożyczki może rodzić pewne trudności.

Wykładnia art. 15 ust. 1 ustawy o CIT w związku z jej art. 16 ust. 1 prowadzi do wniosku, że podatnicy mogą traktować odsetki od zaciągniętych pożyczek jako koszt podatkowy, o ile zostaną spełnione następujące warunki:

> pożyczka, od której odsetki będą należne, zostanie przeznaczona na wydatek stanowiący koszt uzyskania przychodu oraz

> należne odsetki:

– zostaną zapłacone lub skapitalizowane,

– nie zostaną umorzone,

– nie będą zwiększać kosztu inwestycji w okresie jej realizacji,

– nie będą objęte ograniczeniami wynikającymi z przepisów o tzw. cienkiej kapitalizacji.

Na ogół organy podatkowe twierdzą, że wydatki poniesione na wypłatę wynagrodzeń dla wspólników/akcjonariuszy za umorzone udziały/akcje, o których mowa w art. 199 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link]. oraz w art. 359 ust. 2 k.s.h., nie są kosztem uzyskania przychodu, ponieważ między nimi a osiągnięciem przychodów oraz zachowaniem/zabezpieczeniem źródeł przychodów nie zachodzi związek przyczynowy.