Dopłaty wyrównujące wynagrodzenie kontrahenta nie są karą

[b]Tak orzekł WSA w Warszawie 31 maja 2010r. (III SA/ Wa 453/10 i III SA/Wa 454/ 10).[/b]

Spółka zawarła umowę, na mocy której zobowiązała się za ustaloną minimalną kwotę znaleźć nabywców na lokale użytkowe w wybudowanym przez jej kontrahenta budynku. Gdyby lokal został nabyty lub wyleasingowany w kwocie niższej niż umowna, spółka miała być obciążona brakującą kwotą, jako dopłatą wyrównującą wynagrodzenie. Spółka uiściła brakujące kwoty w 2003 i 2004 r. na podstawie wystawionych faktur i obniżyła podatek należny o naliczony wykazany na fakturach.

Organ podatkowy w toku kontroli to zakwestionował. Jego zdaniem dopłaty do wynagrodzenia są karami umownymi niepodlegającymi VAT. Nie są bowiem zapłatą za świadczenie, ale karą za niespełnienie warunków umownych. Spółka nie była zatem uprawniona do odliczenia podatku naliczonego.

Spółka nie zgodziła się z tym stanowiskiem. W skardze do WSA zarzuciła naruszenie art. 483 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] przez przyjęcie, że faktury jej kontrahenta dokumentowały kary umowne z tytułu niewłaściwie wykonanej umowy.

WSA uchylił zaskarżone decyzje ze względów proceduralnych. Nie uwzględnił co prawda argumentów spółki, że dopłaty były wynagrodzeniem za czynność opodatkowaną, jednocześnie jednak nie zgodził się z organem, że była to kara umowna. Strony nie zawarły bowiem klauzuli o karze umownej i odeszły od typowego dla umowy-zlecenia rozliczenia, przyjmując, że na zasadzie ryzyka raz jedna strona będzie ponosić skutki braku rynkowego popytu na lokale, innym razem w określonych przypadkach druga strona.

Tym samym sąd rozpatrywał dopłaty w świetle art. 365 i 391 kodeksu cywilnego traktujących o odszkodowaniach i wyrównaniu szkody. Spółce nie przysługuje jednak obniżenie podatku należnego, bo odszkodowania nie podlegają VAT.

[i]Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Ewelina Tomczyk, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu):[/b]

WSA potwierdził, że kary i odszkodowania, jako płatności niezwiązane z dostawą towarów lub świadczeniem jakichkolwiek usług, co do zasady nie podlegają VAT. Dla prawidłowego określenia konsekwencji podatkowych decydująca jest właściwa kwalifikacja tego typu płatności. Kwestia ta nadal budzi kontrowersje ze względu na rozbieżne interpretacje organów podatkowych.

Przepisy podatkowe nie definiują pojęcia kary umownej czy odszkodowania, jednak w tym zakresie posiłkować się można kodeksem cywilnym.

Na mocy art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności niezależnych od dłużnika. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 391 § 2 k.c.).

Odszkodowanie jest więc rekompensatą z tytułu poniesionej szkody i uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Natomiast instytucja kary umownej została uregulowana w art. 483 § 1 k.c., który mówi, że można zastrzec w umowie naprawienie ewentualnej szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego poprzez zapłatę określonej sumy.

Definicja usługi podlegającej VAT obejmuje każde świadczenie na rzecz danego podmiotu (w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od wykonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Usługą będzie zasadniczo takie świadczenie, które wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji jest bezpośrednim jego beneficjentem. Przy czym między otrzymywaną płatnością a świadczeniem musi zaistnieć bezpośredni związek wskazujący, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Sąd nie dopatrzył się tego typu zależności między kwotą wypłacaną kontrahentowi a przysporzeniem po stronie spółki z tytułu usługi świadczonej na jej rzecz. Potwierdził również, że kara umowna faktycznie różni się od odszkodowania. Jednak zarówno w wypadku zapłaty odszkodowania, jak i kar umownych nie ma mowy o ekwiwalentności w postaci świadczenia, a w konsekwencji o opodatkowaniu VAT.

Sąd nie odniósł się do kwestii, czy tego typu dopłaty do ceny nie są w istocie elementem wynagrodzenia kontrahenta spółki i czy w konsekwencji nie powiększają podstawy opodatkowania.[/ramka]

Zakres Opodatkowania Finanse w Firmie Orzecznictwo Sądów i Trybunałów

[b]Tak orzekł WSA w Warszawie 31 maja 2010r. (III SA/ Wa 453/10 i III SA/Wa 454/ 10).[/b]

Pozostało 87% artykułu