Grunt, na którym będzie droga z 23-proc. VAT

Dostawa takiej nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia. Tak orzekł WSA w Krakowie 19 kwietnia 2011 (I SA/Kr 388/11).

Spółka była właścicielem dwóch działek: część jednej z nich zajmowała droga,  druga stanowiła teren zielony. Nie miały planu zagospodarowania ani nie została dla nich wydana decyzja o warunkach zabudowy.

Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji, pytając, czy przejęcie gruntu przez Skarb Państwa za odszkodowaniem według wartości rynkowej objęte jest zakresem ustawy o VAT. W razie pozytywnej odpowiedzi chciała wiedzieć, czy czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia z podatku.

Zdaniem spółki opisana transakcja mogłaby być opodatkowana jedynie, gdyby została wykonana przez podatnika VAT w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Ponadto gdyby przyjąć, że opisana transakcja będzie podlegać VAT, to powinna być jednocześnie zwolniona z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT (zwolnienie dotyczy dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę).

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Jego zdaniem transakcja ta jest opodatkowana i nie korzysta ze zwolnienia. O przeznaczeniu części nieruchomości stanowiącej teren zielony, wobec braku decyzji o warunkach zabudowy i planu zagospodarowania, decydować będą ustalenia zawarte w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Skarga spółki na interpretację została oddalona przez sąd. Wskazał on, że spór w sprawie sprowadza się do interpretacji pojęcia terenu niezabudowanego i terenu przeznaczonego pod zabudowę.

Powołując się na art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, sąd stwierdził, że w odniesieniu do działek istniała ostateczna decyzja wojewody o lokalizacji drogi krajowej. Zastępowała ona decyzję o warunkach zabudowy. Działkę należy zatem uznać za przeznaczoną pod zabudowę, a jej dostawa nie może korzystać ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Autorka jest członkiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Ewelina Tomczyk, starsza konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro we Wrocławiu):

Zgodnie z wyrokiem przejście z mocy prawa własności gruntu na Skarb Państwa za odszkodowaniem podlega VAT ze względu na fakt, że ustalono na tym gruncie przebieg drogi krajowej.

Pomimo że transakcja ta nie wiąże się z żadną aktywnością ze strony dotychczasowego właściciela, to jest to dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT, wykonana przez niego za odpłatnością w postaci odszkodowania.

Skoro kwestia opodatkowania wywłaszczenia nie pozostawia wątpliwości, istota sporu – jak słusznie zauważył sąd – dotyczy ewentualnego zwolnienia takiej dostawy z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, jako dostawy terenów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane i przeznaczone pod zabudowę.

Kwestia ustalenia statusu nieruchomości była już przedmiotem wielu sporów podatników z organami podatkowymi, a niejednolite rozstrzygnięcia sądów administracyjnych nie rozwiązały tych wątpliwości.

Ostatecznie NSA w wyroku z  17 stycznia 2011 wydanym w poszerzonym składzie (I FPS 8/10) wskazał, że oceniając status nieruchomości, należy brać pod uwagę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub – w razie jego braku – treść decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dopiero w sytuacji braku planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy dla klasyfikacji terenu wiążące są zapisy ewidencji gruntów i budynków.

Bez znaczenia pozostają natomiast zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (warto podkreślić, że organy podatkowe często kierowały się właśnie zapisami studium) - więcej o wyroku NSA w artykule Jaka stawka VAT przy sprzedaży gruntu.

W myśl art. 24 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (w brzmieniu obowiązującym do 9 września 2008) ilekroć w przepisach prawa budowlanego jest mowa o decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, rozumie się przez to także decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi.

Z przepisu tego wynikało więc, że w przypadku inwestycji drogowych ustawodawca utożsamiał decyzję o lokalizacji drogi z decyzją o warunkach zabudowy. Z art. 3 pkt 3 prawa budowlanego wynika ponadto, że droga jest obiektem budowlanym – budowlą, a teren niezabudowany przeznaczony pod drogę jest terenem budowlanym.