Zerowa stawka VAT przy obsłudze statków morskich

Tak wynika z wyroku NSA z 26 maja 2011 (I FSK 832/10).

Spółka działa na obszarze polskich portów morskich, wykonując usługi polegające na obsłudze morskich i lądowych środków transportu, zawsze w związku z transportem międzynarodowym lub wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów.

Usługi te obejmują zarówno obsługę samego morskiego środka transportu, jak również jego ładunku (m.in. badanie stopnia czystości ładowni lub zbiorników przed umieszczeniem tam ładunku, pobieranie próbek ładunku ze zbiorników lub ładowni w celu ustalenia ich stanu).

Usługi wykonywane przez spółkę są komplementarne do usług pomocniczych załadunku, wyładunku, przeładunku ładunków masowych w związku z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów lub transportem międzynarodowym.

We wniosku o interpretację przepisów spółka pytała, czy podlegają one zerowej stawce VAT na mocy art. 83 ust. 1 pkt 9 i 9a ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym przed 1 kwietnia 2011). Zgodnie z tymi przepisami stawka 0 proc. miała zastosowanie do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze morskich środków transportu, oraz usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze lądowych środków transportu.

Spółka uznała, że wskazana regulacja oraz § 9 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT z 28 listopada 2008, w myśl którego zerową stawkę stosuje się do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, związanych z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów, polegających na obsłudze lądowych środków transportu, stawiają łącznie następujące warunki dla korzystania z tej preferencji:

- transakcja ma być usługą wykonywaną na terenie polskich portów morskich,

- ma wystąpić związek z transportem międzynarodowym lub wewnątrzwspólnotowym (w zakresie obsługi lądowych środków transportu),

- usługa ma polegać na obsłudze morskich środków transportu lub lądowych środków transportu.

Zdaniem spółki wszystkie te warunki są spełnione w jej działalności.

W ocenie organu, pomimo że wykonywane przez spółkę usługi mają związek z transportem międzynarodowym lub wewnątrzwspólnotowymi usługami transportu towarów, nie odnoszą się do obsługi środków transportu, gdyż przedmiotem tych czynności są wyłącznie towary – ładunki środków transportu. Pogląd ten podzielił WSA w Gdańsku.

NSA przychylił się do stanowiska podatnika. Orzekł, że art. 83 ust. 1 pkt 9a ustawy o VAT należy interpretować w świetle art. 148 pkt. d dyrektywy 2006/112, z uwzględnieniem nowelizacji wskazanego rozporządzenia MF z 28 listopada 2008. Zdaniem sądu nie budzi wątpliwości, że sporne czynności podlegają stawce 0 proc.

Autorka jest współpracownikiem Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Anna Kubala, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Katowicach)

Spółka świadczyła usługi na terenie portów morskich. Sąd pierwszej instancji zgodził się z organem podatkowym, który uznał, że są to usługi wykonywane na ładunku i służą jego potrzebom. W rezultacie podatnik nie ma prawa do przyjęcia zerowej stawki VAT.

Takie też stanowisko było powszechnie przyjmowane przez organy podatkowe, które twierdziły, że stawka 0 proc., stosowana na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 9 i 9a ustawy o VAT, obejmuje wyłącznie usługi dotyczące środków transportu. Uznawały one, że gdy usługi dotyczyły ładunków, a nie były jednocześnie świadczone na rzecz armatorów morskich, brak było podstaw do preferencyjnego opodatkowania.

NSA zasadnie uznał, że funkcja środków transportu wiąże się z przewozem ładunków. Obsługa (dająca prawo do zastosowania stawki 0 proc.) obejmować może zarówno statek, jak też ładunek.

Za zasadne należy również uznać stwierdzenie, że obsługa środków transportu może być traktowana jako jednorodna i niepodzielna. Dodatkowo NSA odwołał się do art. 148 lit. d dyrektywy 2006/112/WE, gdzie wprost wskazano, że zwolnienie (będące odpowiednikiem zerowej stawki) może dotyczyć ładunków.

Od 1 kwietnia 2011 sporne przepisy ustawy o VAT zostały zmienione. Stawkę 0 proc. można obecnie stosować do usług świadczonych na obszarze portów morskich polegających na obsłudze środków transportu morskiego lub służących bezpośrednio potrzebom ich ładunków.

Zerowa stawka może być również przyjęta do usług na obszarze portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze środków transportu lądowego oraz żeglugi śródlądowej lub służących bezpośrednio potrzebom ich ładunków. Dodatkowo wskazano również, w jaki sposób należy definiować usługi służące bezpośrednim potrzebom ładunku.

W świetle komentowanego wyroku zmianę ustawy należy rozumieć jako jedynie precyzującą. Możliwość zastosowania zerowej stawki VAT powinna teraz budzić mniej wątpliwości.

Czytaj też artykuł: