Pozew zbiorowy tylko z adwokatem - uchwała SN

Takie jest sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego (sygnatura akt: III CZP 28/11).

Choć z pozwów zbiorowych można korzystać już od roku, ta forma dochodzenia roszczeń stanowi wciąż nowość dla polskiego sądownictwa i prawa (pisaliśmy o tym:

"Pozwy zbiorowe wciąż w powijakach"

, Rz" z 21 lipca), a ta sprawa pokazuje, że najszybciej przebijają się do SN sprawy proceduralno-formalne.

Dotyczy ona kwestii, czy wytoczenie pozwu zbiorowego przez rzecznika konsumentów wymaga zaangażowania do sprawy adwokata (radcy prawnego), czy więc obowiązuje w niej tzw. przymus adwokacki. Ustawa z 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym w art. 4 ust. 1 stanowi, że powództwo w postępowaniu grupowym zakłada reprezentant grupy, czyli osoba wybrana przez uczestników, (w zwykłej sprawie byliby powodami) albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów (jeśli sprawa dotyczy konsumentów). W ust. 4 tego samego artykułu postanowiono, że w postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego.

Pozew grupowy w tej sprawie wniósł Jerzy Pilch, rzecznik konsumentów powiatu tarnowskiego, w imieniu 14 byłych maszynistów PKP ubezpieczonych w TU AXA SA. Domagają się odszkodowania z polisy na życie, która przewidywała odszkodowania na wypadek utraty pracy z przyczyn zdrowotnych. Sąd Okręgowy w Tarnowie zwrócił pozew bez wzywania do usunięcia braków (czyli bez możliwości poprawki, choć można pozew złożyć ponownie już bez owych braków), wskazując, że pozew zbiorowy musi sporządzić i złożyć adwokat (radca), niezależnie od faktu, że grupę reprezentuje rzecznik konsumentów.

Sąd Apelacyjny w Krakowie miał wątpliwości i skierował stosowne zapytanie prawne do Sądu Najwyższego. Zwrócił uwagę, że po pierwsze projekt ustaw o pozwach zbiorowych nie przewidywał takiego przymusu, a rzecznik konsumentów w tych sprawach niewątpliwie jest profesjonalistą. Po drugie, przymus adwokacki przewidziany jest tylko dla powoda, nie ma go po stronie pozwanego, niezależnie od tego, jakie ma kwalifikacje.

Jerzy Pilch dodał przed SN, że status rzecznika konsumentów w zwykłych sprawach cywilnych jest zrównany ze statusem prokuratora. Jest np. dopuszczany do wystąpień przed Sądem Najwyższym. Tak też postąpił sędzia SN Jacek Gudowski, który dopuścił rzecznika do udziału w sprawie by jej nie komplikować" , choć zaznaczył, że postępowanie grupowe to jednak inne postępowanie.

Znalazło to wyraz w uchwale. Sąd Najwyższy przesądził, że obowiązek adwokacko-radcowski jest przewidziany także w sprawach wytoczonych przez rzecznika konsumentów, a pozew grupowy złożony bez dopełnienia tego warunku sąd zwraca bez wzywania do usunięcia braków.

Przeczytaj także artykuły:

Czytaj także w serwisie: