Referendum w sprawie euro – niepotrzebne ryzyko

Prawo i Sprawiedliwość od kilku miesięcy domaga się, aby przyjęcie euro przez Polskę zostało poprzedzone ogólnonarodowym referendum. Jak wiadomo, wprowadzenie waluty europejskiej do naszego kraju wymaga zmiany konstytucji, a ściślej art. 227, który daje Narodowemu Bankowi Polskiemu „wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej” i czyni NBP odpowiedzialnym za wartość polskiego pieniądza.

Wiadomo również, że zmiany konstytucji nie można dokonać w drodze referendum, a jedynie przez głosowania w Sejmie i Senacie. Ponieważ Sejm wypowiada się w tej kwestii kwalifikowaną większością 2/3 głosów, a Senat większością bezwzględną, przeprowadzenie zmiany konstytucji jest w obecnym układzie sił parlamentarnych niezmiernie trudne, a bez poparcia posłów PiS wręcz niemożliwe.

[srodtytul]Umniejszyć lub zniweczyć[/srodtytul]

Za referendum w kwestii euro przemawia, zdaniem zwolenników takiego rozwiązania, celowość, a nawet konieczność uwzględnienia woli narodu, ponieważ odejście od złotego jako waluty narodowej wywoła nie tylko skutki ekonomiczne odczuwalne przez każdego obywatela, ale posiada istotne znaczenie dla suwerenności ekonomicznej i politycznej Rzeczypospolitej Polskiej.

Przeciwnicy referendum podnoszą, że sprawa przyjęcia euro przez Polskę została już przesądzona wraz z wstąpieniem kraju do Unii Europejskiej, a obecnie chodzi jedynie o to, kiedy przyjęcie to ma mieć miejsce. Ustalenie takiego momentu jest kwestią o charakterze głównie technicznym i ekonomicznym, stąd decyzję w tej sprawie powinno się pozostawić specjalistom od gospodarki, finansów publicznych i zagadnień europejskich.

Każde z tych podejść ma za sobą pewne racje, choć moim zdaniem silniejszymi dysponują ci, którzy wobec referendum w sprawie euro zajmują postawę sceptyczną. Sceptycyzm ten umacniają ważkie argumenty prawne i polityczne. Konieczność zmiany konstytucji i oddania decyzji w tej sprawie w ręce parlamentarzystów powoduje, że wobec jawnie demonstrowanej niechęci polityków PiS do wprowadzenia euro w dającej się przewidzieć przyszłości zdarzyć się może, że do zmiany takiej w tej kadencji (a może i kolejnej) Sejmu nie dojdzie.

Nie jestem bowiem pewien, na ile można zaufać szefom tej partii, iż w razie, gdyby obywatele opowiedzieli się w referendum za przyjęciem euro, posłowie i senatorowie PiS nie będą czynili dalszych przeszkód. Chcę wierzyć, że Jarosław Kaczyński i jego otoczenie dotrzymaliby słowa, ale czy można to samo powiedzieć o każdym z parlamentarzystów tej partii? Jeśli sprawę euro traktuje się w niej tak poważnie, iż czyni miernikiem zachowania lub utraty przez Polskę jej suwerenności, to nie zdziwiłbym się, gdyby część posłów PiS nie podporządkowała się poleceniom swoich przywódców. Wystarczy w tym przypadku ich wstrzymanie się od głosu, aby umniejszyć lub zniweczyć nadzieje na zmianę przepisów konstytucyjnych.

[wyimek]Nie jestem pewien, na ile można zaufać szefom PiS, że jeśli obywatele opowiedzą się w referendum za euro – posłowie i senatorowie tej partii nie będą czynili dalszych przeszkód[/wyimek]

[srodtytul]Problem frekwencji[/srodtytul]

PiS proponuje, aby referendum w sprawie euro połączyć z wyborami do Parlamentu Europejskiego, które mają się odbyć w połowie bieżącego roku. Pomysł ten byłby o tyle dobry, że pozwoliłby na poczynienie oszczędności w wydatkach publicznych. Wybory i referenda ogólnokrajowe są bowiem bardzo kosztowne. Ich oddzielne przeprowadzanie łączy się ze sporym obciążeniem dla budżetu państwa i tak trzeszczącego obecnie w szwach.

Lecz o ile wiążący rezultat wyborów nie jest uzależniony od frekwencji przy urnach, o tyle wynik referendum od takiej frekwencji już zależy. Jest on wiążący jedynie wówczas, gdy w głosowaniu wzięła udział więcej niż połowa obywateli posiadających czynne prawo wyborcze. Jeśli przypomnimy sobie, ilu z nich uczestniczyło w wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 r. (a było to 20,9 proc. ), to można się obawiać, że do przekroczenia progu 50 proc. w tym roku również nie dojdzie.